2004/2005 sezonunun beklenen tüm futbol oyunları birbiri ardına piyasaya
çıktı. Fakat aralarında dev bir isim eksikti. Championship Manager serisinin
yeni oyunu CM-5 uzun bir geçikme ile de olsa, en nihayetinde raflardaki yerini
aldı.
1996 Italy ile ilk kez CM serisiyle tanışmıştım. Tabii o dönem 2 boyutlu maç
motoru diye bir şey yok. Hep tekst olarak oynuyorum maçları. Görenler; “ne
buluyorsun bu oyunda?” diyor. Hatta; “oyun mu bu?” diyenlerle de karşılaştım.
Aslında bir bakıma haklıydılar. Championship Manager serisi bir oyun değil
futbol simulasyonuydu. Rakip firmalar, oyunlarında karton gibi futbolcu
çizimleriyle uğraşırlarken, CM tekst olarak maçları tamamen oyuncunun hayal
dünyasında oynatıyordu. Yani spiker korner esnasında; “muhteşem bir kafa golü”
dediğinde, kim bilir aklımızda hangi gerçek futbol maçındaki kafa golünü
düşünüyoruz. Bu durum diğer oyunlarda böyle cereyan etmiyor tabii. Kartondan
yapılmış maket görünümündeki futbolcuların bulunduğu menajerlik oyunlarında,
golü en ince ayrıntısına kadar görebildiğimiz için, hayal gücümüzü kullanmamıza
gerek kalmıyor. Hal böyle olunca CM’nin rakipleri, bir bir gerçekçilikten yoksun
damgası yerken, Sigames’in oyunu göklere çıkartılıyordu.
Ardından yapımcılar bu takdire şayan seriyi 2 boyuta geçirmeye karar verdi.
Büyük yankı uyandıran bu değişim, oyunun hayran kitlesini de ikiye böldü.
Kimileri, 2B CM’yi bitiri derken, bir kısımda en azından futbolcuların ne
yaptıklarını görürüz diyerek büyük bir merakla buluşma gününü beklediler.
Korkulan olmadı. CM 2 boyutlu maç motoruyla sanıldığından daha fazla ilgi
topladı. Yine pozisyonlarda iş hayal gücümüze düşüyordu. Hatta tekst halindeyken
bile bu kadar hayal kurmuyorduk. Artık TV’den izlediğimiz bir futbolcunun oyunda
verdiği kısa bir pası bile izlerken; “o pası şöyle vermiştir” diye monitörün
karşısında düşünür olmuştuk.
Ve ayrılık…
Bilindiği üzere Championship Manager’in yapımcısı Sigames, yayıncı firma Eidos
ile anlaşmazlığa düşüp, ayrıldı. Dataların ortak olarak bölüşülmesine karşın
Sigames ayrılıktan hiç etkilenmediğini gösterip, Football Manager 2005’i
piyasaya sürdü. Eidos ise Beatiful Game Studios ile beraber CM’nin yapımcı
koltuğuna oturup, bir demo yayınladılar. Tam manasıyla FM’nin altında ezilecek
bir yapıma imza atacakları, demo’da gördüklerimizden sonra iyice zihinlere
kazındı.
yaklaşık 4 ay sonrada CM’nin tamamlanmış versiyonunu biz kullanıcılara sundu.
Demo’dan akılda kalan bir çok eksi yön mevcut. Kadrolardan tutun, 2B maç
motoruna kadar bir çok kısmında hatalar bulunan CM’nin, bakalım tam sürümü
nelerle geliyor?
Bir menajerin günlüğü
Sabırların tükendiği bir noktada buluştuğumuz CM-5’i yüklerken; “acaba FM’den
daha iyi bir oyun yapmış olabilirler mi?” diye düşünüp durdum. Aklımda bir çok
“acaba”lı soru dolaşırken, yükleme işlemi tamamlanmıştı. CM-5 ikonuna tıklayıp,
aylardır süren merakıma son noktayı koyuyordum. Oyun açılmıştı ve karşımda şık
bir menü tasarımı vardı. Hemen options’a girdim. Eskiye nazaran daha ayrıntısız
hazırlanmış options menüsünde, ilk aklıma gelen para birimlerinde Yeni Türk
Lirasını görmekti. Fakat bırakın YTL’yi eski TL bile para birimleri arasından
kaldırılmış. Geriye sadece 5 adet para birimi bırakılmış. Eskiden onlarca farklı
para birimi oyunda kullanılıyorken, şimdi neden böylesine bir kısıtlamaya
gidilmiş; bir anlam veremedim doğrusu. Görünen o ki YTL’yi, sene sonunda yeni
versiyonu çıkacak olan Football Manager’da göreceğiz.Ayarlarda gördüğüm bir başka özellik ise, futbolcuların yetenek puanlarının
nasıl aktarılacağıyla ilgili. Bu noktada 2 seçenek koyulmuş. İster gelenekseli
seçip, yetenek puanlarını alışıldığı gibi 1 ile 20 arasında görüntülersiniz,
isterseniz moderni seçip 1 ile 100 arasında değişen puanlamaları kullanırsınız.
Seçenek size kalmış. Açıkcası 1 ile 100 arası puanlamanın daha ayrıntılı
olmasına karşın çok kafa karıştıracağı aşikar. Bu yüzden benim seçimim
gelenekselden yana oldu.
Öncelikle 26 ülkede bulunan oynayabileceğimiz ligleri seçiyoruz. Ardından profil
yaratma ekranı geliyor. Buradaki ayrıntıları da bitirdikten sonra Create game’e
tıklıyoruz. Eski CM’leri ve FM’yi oynayanlar bilirler. Oyunun en uzun süren
yüklemelerin başında gelir, ilk açılıştaki yüklemeler. Açıkcası bu durum
kullandığınız sistemle paralel olarak kaç lig seçtiğinizle ilgili aslında. Ben
seçtiğim 7 ülkenin(Türkiye, İtalya, İspanya, İngiltere, Brezilya, Arjantin ve
Portekiz) 1. liglerini açtım. Yani 7 ülkede 7 lig. Aynı şekilde evde oynadığım
FM’nin açılışındaki yüklemenin ne kadar sürdüğünü düşününce, bir şeyler içmek
için CM’yi bırakıp, masamdan uzaklaştım. Çok kısa bir süre sonra geri
döndüğümde, gözlerime inanamadım. Yükleme bitmişti. O an fark ettim ki BGS ve
Eidos vaadettikleri gibi oyunu hızlandırmayı başarmışlardı. Peki ama nasıl?
Kadro ekranı açılınca eski CM serilerini gitmiş gibi oldum. Zira kullanılan
arayüz, CM fanlarının yadırgamayacağı derecede CM-4’e benzetilmiş. Eğer
kullandığınız “skin”i beğenmezseniz, Options ekranında bulunan 3 adet kaplamadan
birini tercih edebilirsiniz.
futbolculara tıkladım. Profil ekranında oyunun demo versiyonunda da gördüğümüz
gibi yeni oyuncu özellikleri eklenmiş. Information bölümündeki Happinees; Media,
finans, kariyer ve genel olarak 4’e ayrılmış. Böylelikle oyuncunun hangi konuda
şikayeti olduğunu net bir şekilde görebileceğiz.
Bir sürü kariyersiz
History ekranına bakınca gördüklerime(aslında göremediklerime) inanamadım.
Oyuncuların geçmiş bilgileri CM-5’te bulunmuyor. Acaba bazılarında mı böyle bir
hata var diye dünyanın en ünlü ve yetenekli futbolcularının çoğuna tıkladım.
Sonuç aynıydı. Maalesef geçmiş bilgilerini Eidos ve BGS oyundan çıkarmış. Artık
sadece oynadığımız sezonlar boyunca tutulacak geçmiş bilgilerine bakabileceğiz.
Fakat benim en büyük zevklerimden biriydi; futbolcuların geçmişte hangi takımda,
ne kadar oynayıp, kaç gol attığına bakmak. Oyuncuların geçmişlerini göremeyince
kadronuz, bir sürü kariyersizden meydana gelmiş gibi görünüyor. Halbuki ben tam
aksine daha çok bilgi görmek isterdim.
Oyunda bulunan mevkilerin arasına da bazı eklemeler yapılmış. Full back olarak
eklenen mevkii önceki oyunlarda ve FM’de DR(veya DL) olarak bildiğimiz mevkinin
isim değiştirmiş hali. Birde Wing Back’ler var. Aslında eski versiyonlarda ve
Football Manager’da bu mevkinin tam karşılığı yok. Gerçek hayattan örnek vermek
gerekirse tıpkı Roberto Carlos ve Cafu gibi hücuma etkili destek sağlayan
beklere diyebiliriz…Transfere gelince, yapımcılar pek fazla yeniliğe gerek duymamışlar. Tek yenilik,
FM’de ve eski cm versiyonlarında bulunan transfer ücretini aylara bölme
konusunda yaşanmış. Bilindiği üzere eskiden en fazla 24 aya kadar ücreti
taksitlendirebiliyorduk. CM-5’te bu rakam 48 aya çıkarılmış. Gerçek futbol
dünyasında, futbolcuların bonservis bedellerinin en çok 3’te bir oranında peşin
olarak ödeme yapıldığını düşünürsek, hiç şüphesiz bu ayrıntının gerçekçiliği
artırdığını gözden kaçırmamalıyız.
Hadi antrenmana!
Yapımcılar antrenman bölümü için Charlton Athletic’in as takım koçu Mervyn Day
ile çalıştılar. Sanırım Mervyn Day epey ayrıntıya girmiş. Önceki versiyonlarda
saatler harcayabildiğiniz antrenman bölümü, şimdi daha da komplike olmuş.
Açıkcası yapımcılar oyun piyasaya çıkmadan önce kullanıcı dostu bir antrenman
bölümü hazırladıklarını belirtmişlerdi. Fakat görünen o ki bu kararlarından
cayıp, gayet ayrıntılı, makinanın başında saatler geçirmemize neden olacak bir
antrenman bölümü hazırlamışlar. FM’dekinden bile daha çok yaptırabileceğiniz
idman çeşidi mevcut. Bu nokta da en çok yararı olacak kısım, idman tiplerinin
başlıklar haline toplanmış olması. Forvet, ortasaha, defans, kaleci, pas, şut,
taktik vb… olarak başlıklara ayrılmış olmaları, hangi idmanı ne için
yaptığınızın daha net bir şekilde bilinmesine olanak tanıyor.
Aa bunların hepsi Türk
database’idir. Oyunun gerçekçiliğini maksimum düzeye çıkartan data’ları
sayesinde CM, futbol dünyası için bir tür bilgi bankası durumundaydı. CM-5’e
baktığımızda kadrolardan, personel verilerine kadar bir çok eksiklik ve
hatalarla karşılaşıyoruz. Bunlarında büyük bir çoğunluğu maalesef Türkiye’de!
Örneğin Fenerbahçe’de 2 tane Aurelio olması takdir-i ilahi olmasa gerek. İşin
ilginç yanı iki Aurelio’nun hem mevkileri farklı, hem özellikleri! Oyuncuların
yetenek puanları da çok özensiz hazırlanmış. A milli takımlarda boy göstermiş
bir çok oyuncumuzun özellikleri, takımlarında bulunan 20 yaş altı futbolculardan
daha kötü. Ya da genç yetenekleri fazla iyi göstermişler CM’de. Teknik kadroya
baktığımızda saçmalıkların ardı arkası kesilmiyor. Hagi ve Daum oyunda Türk
vatandaşı! Fakat ne Daum almanca biliyor ne de Hagi romence! Benzeri bir
şekilde, Beşiktaş’ta Del Bosque’nin yardımcıları duruyorlar fakat hepsi Türk
vatandaşı.
Beşiktaş’ta değil. Onun yerine Rıza Çalımbay var, bu güzel ama Trabzon’da Ziya
Doğan halen menajer olarak görünüyor. Milli Takımımıza baktığımızda Ersun Yanal,
Teknik Direktör olarak gözüküyor. Profiline girdiğimizde 64 yaşında olduğunu
görüp, zaman ne çabuk geçmiş diyerek iç geçiriyoruz(!)
Oyuna bazı yeni transferler de eklenmiş. Örneğin Carlos Tevez’in Boca
Juniors’dan ayrılıp, Brezilya’nın kuvvetli ekiplerinden Corinthias’a transferi
CM’ye eklenmiş. Bu da gösteriyor ki yapımcılar, oyun uzun süre geçikmesine
karşın boş durmayıp, bir nebze olsun database’i yenilemişler. Fakat Petkov ve
Prates neden hala Türkiye’de anlamış değilim.Biraz da taktik yapalım
tahtası geliştirilmiş. Bilindiği üzere tahtanın üzerinde sabit noktalar vardır.
Bizde oyuncuları bu noktalara koymak zorundayızdır. CM’de çok daha hassas bir
şekilde oyuncumuzu sahanın farklı bölgelerine koyacağız. Neredeyse tıkladığımız
her yere oyuncuyu sürükleyebiliyoruz. Böylelikle sahada eskiye oranla çok daha
özgürüz. Diğer stratejik ayarlara baktığımızda, neredeyse tamamen CM-4 ile aynı
olduğunu görüyoruz.
Artık sahaya çıkmanın vakti geldi
En merak edilen sorulardan biri oyunun 2 boyutlu maç motoruydu. Demo
versiyonunda gördüklerimiz hiç de iç açıcı değildi. Tam sürümde demo’dakine
oranla daha iyi bir maç motoruyla karşılaştım. Fakat oyunu oynadığım süre
boyunca, defans oyuncularının yaptığı hatalar, saç baş yolduracak noktaya geldi.
Rakibin bastırdığı dakikalarda, beklerde oynayan oyuncularım, topu uzaklaştırmak
yerine defansın ortasındaki elemanlara pas veriyorlar. Üstüne üstlük birde
göbekteki 2 kişi aralarında paslaşmaya kalkınca, rakip hücum elamanları boş
durmayıp topu kapıyor haliyle. Hep bu gibi pozisyonlarla gol yememe karşın, gol
atarken daha çok çeşitlilikle karşılaştım. Fakat genelde, ceza sahasının hemen
dışından, topun gelişine vurularak atılan gollere tanık oldum. Çoğunlukla orta
alan mücadelesine tanık olduğumuz oyunda, bazen maçın bir kısır döngüde seyir
ettiğini düşünüyorsunuz. Sanki benzer şeyleri izliyormuşsunuz havası hakim maç
motorunda.
Maç motoru ile ilgili bir başka ayrıntı da, taktik ekranına çok hızlı bir
şekilde ulaşabilmemiz. Bilindiği üzere gerek eski CM’ler olsun gerek FM’de olsun
taktik ekranı maç esnasında hem girerken hem çıkarken bekletirdi. CM-5’te bunun
önüne geçilmiş. Gerçi oyunda genel anlamda bir hızlanma söz konusu. Tıpkı
FM’deki gibi bazı yüklemeler size birşey hissettirmeden arkaplanda oluyor. Eidos
ve BGS, söz verdikleri gibi oyunu hızlandırmayı başarmışlar fakat gördüğüm
kadarıyla bunu yapmak için database’den kısılmış. FM’deki ağırlıktan şikayet
edenler için önemli bir alternatif olarak CM gösterilebilir fakat bu seferde
gerçekçilikten fedakarlık etmiş olacaksınız.
Ve bitiş düdüğü çaldı
Sistem gereksinimlerine bakıldığında en az bir P3 700 Mhz’lik işlemciye
ihtiyacınız var. Fakat bu seri her daim sisteminizi zorlamasıyla ünlü olduğu
için P4 2Ghz bir işlemci, yerinde bir tercih olacaktır. 256 MB Ram’den(512
tavsiye edilir) aşağısıyla oynamamanızı tavsiye edeceğim yapım için Windows 2000
veya XP kullanmanız gerekiyor.
Genel olarak bakıldığında CM’de bir çok eksik ve bir çok hata bulunuyor. Örneğin
AC Milan takımının sezon başında transfer bütçesi 23 Milyon Euro olması bana pek
gerçekçi gelmedi. Türkiye’de bulunan en pahalı futbolcu Fenerbahçe’li Alex. 9
milyon Euro değerindeki futbolcu, Real Madrid’den Zidane ile aynı fiyatta.
Özellikle Türk futbolcuların yetenek puanları çok baştan savma yapılmış. Buna ek
olarak birde oyunda Türkçe karakter hataları oldukça fazla. Bütün bunlar
muhtemelen oyunun bu kadar geçikmesinden kaynaklanıyor. Yapımcılar daha fazla
geçikmeden oyunu çıkarmak düşüncesinde oldukları için, ne çok büyük bir
geliştirmeye gidebilmişler ne de ellerindekileri doğru şekilde kullanabilmişler.
Hal böyle olunca, CM-5 normal bir menajerlik oyununa dönmüş. Umarım bu büyük
isim Eidos ve Beatiful Game Studios’un elinde eriyip, gitmez. Karşınızda iki
seçenek var. Ya Football Manager’i seçip, şuan için en gerçekçi menajerlik
simulasyonunu oynarsınız ya da Championship Manager’i seçip, realiteden
fedakarlık ederek futbol dünyasında boy göstermeye çalışırsınız. Seçim sizin.
Oyuna dalıp gerçek hayatı unutmayın…
