Bugün bilgisayar oyunları gelişmişlikleriyle altın çağını yaşıyor diyebiliriz. Geçmişte çocukluğumuzda bir bilgisayar oyunu oynamak büyüklerimiz tarafından hep kötü bir şey olarak görülüyordu. Ancak bugün bilgisayar oyunları, yapım tarafı ve oyunu oynayan kişilerin tarafıyla her biri büyük birer sektör olmuş durumda.
Dijital oyun nasıl yapılır?
Oyuncular için bile oynaması oldukça zor olabilen oyunların bir de yapım süreçleri var haliyle. Ve gerçekten çok büyük bir prodüksiyon gerektiren süreçler bilgisayar oyunlarının yapım süreçleri.
Biz de kısaca bir bilgisayar oyununun nasıl yapıldığından genel hatlarıyla oyun tutkunlarına bahsetmek istedik. Gelin beraber yakından bakalım.
Oyunun hazırlanması organizasyonu
Kapsamlı bir oyunun hazırlanması için onlarca ve yeri geldiğinde yüzlerce kişinin projede aynı anda çalışması gerekebilir. Bu yüzden bir oyunun proje olarak bütünüyle hazırlanması çok kapsamlı bir organizasyonu da beraberinde getirir.
Bu noktada karşımıza pipeline isminde bir kavram çıkıyor. Bilgisayar oyunlarının hazırlanmasında oyun hazırlama sürecinin ayrıntılı planı olarak da düşünülebilecek oyun pipeline’ında oyunun hazırlanma süreci tüm yönleriyle ele alınarak önceden planlamalar yapılır. Projenin yöneticileri tarafından hazırlanan bu pipeline organizasyon şemasına göre projenin geliştirmesine başlanır.
Ön Prodüksiyon Süreci (Pre-Production)
Oyun hazırlanmaya başlamadan önce yapılan işlemlerin tamamına ön prodüksiyon denir. Bu noktada bir oyunun yapılmasına başlanmadan önce pek çok işlem gerekmektedir.
Ön prodüksiyon aşamasında her şeyden önce oyunun konusu ve hikayesi belirlenir. Oyunda yer alacak karakterler ve oyuna dair tüm süreç bu aşamada kağıt üstünde belli olmaktadır.
Oyunun hangi aşamasında kimler çalışacak, oyun üzerinden ne şekilde bir gelir elde edilecek ve bu alandaki rekabetin düzeyi nedir gibi soruların tamamına yine bu ön prodüksiyon aşamasında yanıtlar verilir. Bu soruların ve bunlara benzer oyunla ilgili tüm soruların cevapları bu aşamada net olarak ortaya konur. Eğer projeye dair sorulan soruların birine dahi net bir cevap verilmezse projenin yapılmasına bu aşamada son verilir.
Oyun öncesi prodüksiyon, projenin insan kaynaklarına ve finansal durumuna bağlı olarak 1 haftadan 1 yıla kadar sürebilir ve tüm projenin hem maddi hem de zaman olarak %20’sini oluşturur.
Oyunun prodüktörü yani yapımcısı oyunun tüm ticari kaygısını üstlenen kişidir. Dolayısıyla projenin ticari yönü tamamen yapımcı tarafından değerlendirilir. Ayrıca bu aşamada konsept sanatçıları projenin ön çizimlerini yaparlar ve oyunun atmosferi yavaş yavaş bu aşamada oluşturulmaya başlanır.
Kısacası ön prodüksiyon projenin tamamının planlandığı ve ilk çalışmaların her yönüyle ortaya konulduğu aşamadır.
Ön prodüksiyon aşamasında yapılması gerekenlerden biri de oyunun genel prototipini oluşturulmasıdır. Nasıl ki film yapım sürecinde de filmin nasıl olacağına dair bir ön çekim yapılırsa oyunlar için de buna benzer prototipler oluşturulmalıdır.
Prototip tabii ki oyunun bütünüyle oluşmuş hali değildir. Oyundan bir kare ya da tasarımının tamamı bitmemiş olsa da basit haliyle oyunun neye benzeyeceğinin gösterildiği bir prototip, proje için bir gidişat ortaya konulmasına yardımcı olacaktır.
Üretim Aşaması (Production)
Oyun hazırlamanın en uzun ve en detaylı kısmı üretim aşamasıdır. Burada proje mutfakta yemek hazırlamak gibi ilmek ilmek hazırlanır ve ortaya konur. Üretim aşaması, oyunun kapsamına göre 1 ile 4 yıl arasında vakit alır. Daha kapsamlı oyunlarda bu süre daha bile uzayabilmektedir.
Oyunun tüm teknik altyapısının kurulduğu, oyunun gerçeğe döndüğü aşama üretim aşamasıdır.
Ön prodüksiyon sürecinde plana dökülen tüm öğeler, oyunun gerçeğe dönüşmesine dair kesin karar verildikten sonra prodüksiyon aşamasında bir bir hayata geçirilir.
Bu aşamada birbirinden çok farklı işler yapan yüzlerce kişi çalışabilir. Tasarımcılar, yazılımcılar ve hatta video editörleri. Çok büyük ve her biri birer dişli olan yüzlerce kişi, projeyi tüm ayrıntılarını da düşünerek ortaya koyar.
Fikir olarak başlangıçta çok mantıklı gelen şeyler geliştirme aşamasında o kadar da iyi sonuçlar getirmeyebillir. Bu yüzden oyun geliştirilirken bir yandan da sürekli en iyi kullanıcı deneyimine erişmek için her aşamada test edilir. Ön prodüksiyon aşamasında da belirttiğimiz prototip, bu testlerden sadece biridir. Prodüksiyon aşamasında oyunun geliştirilen her ögesi ve her kuralı için bu test defalarca kez yapılır ve en iyiye ulaşılmaya çalışılır.
Oyunun geliştirilme aşamasında artık ortaya çıktığı kısım dikey bölüm kısmıdır. Dikey bölüm dediğimizde artık yapımcılara oyunun oynanabilir bir sürümünün gönderilmesi dikey bölüm olarak adlandırılır. Oyun, bütün tasarımsal öğeleriyle kısa bir bölüm de olsa ortaya konulmuştur.
Oyun tamamıyla ortaya konulmadan önce temel öğeleriyle tümüyle bittiği alfa ve bütün öğeleri yerleştirilmiş olsa da hala bazı konularda optimizasyon çalışmalarının yapıldığı beta aşamalarından sonra oyunun en son bitmiş haline gold master denir. Gold master aşamasına gelen bir oyun artık pazarlamaya hazırdır.
Oyunun prodüksiyon aşamasında en büyük yük oyun programcılarına düşmektedir. Oyun programcıları oyun evrenini bütünüyle sıfırdan oluşturan ve bu evrenin kurallarını ortaya koyan kişilerdir. Oyunun kapsamına göre burada oyunun her yönü için onlarca farklı kişi çalışabilir.
Oyunun farklı konsollarda oynanabilir olmasını sağlama, oyun hikayesine göre oyun içi düzenlemeleri yapma, oyunun hata gösterme ihtimallerini ele alarak daha sonradan bunları geliştirme ve oyuna yapay zeka desteklemelerini yapma gibi oyun evreninin tüm matematiğini ortaya koyma bu programcıların işidir.
Bunlar dışında oyunun mutfağında en az programcılar kadar büyük bir işlevi yerine getiren ikinci teknik ekipte ise oyun tasarımcıları yer alır. Oyun tasarımcıları programcıların ortaya koydukları kuralları somutlaştırır ve oyun evrenini görsel olarak ortaya koymak için çalışırlar.
Seviye tasarımcıları adı verilen oyunun zorluk düzeyi gitgide artan seviyelerini tasarlamak tek görevi olan kişiler de oyunda çalışmaktadır. Bu seviye tasarımcılarının görevleri oyuncuların oyunun farklı zorluk seviyelerindeki zorlukları çalışmak ve oyunun oynanabilir düzeyde kalacak şekilde seviye seviye zorlaşmasını sağlamaktır.
Oyunun animasyon görüntülerini oluşturan modelleme sanatçıları da oyunun tasarımsal boyutlarını ortaya koyan bir diğer ekiptir. Bu ekipte çalışan kişilerin sanatsal bakış açısı ve oyuna görsellik katmak gibi çok önemli işlevleri vardır. Bunu yaparken Photoshop ve benzeri programlar kullanırlar.
Oyun animatörleri oyunun animasyon grafiklerini oluşturur. Esas görevleri, kahramanın içine girdiği dünyadaki gerçeklik algısını oluşturmaktır. Burada farklı animasyon teknikleri de kullanılır. Video düzenlemeleri gibi farklı konular da burada devreye girer. Profesyonel bazda kullanılabilecek pek çok düzenleme uygulaması oyunun bu aşamasında sinematik görüntüyü ortaya koymak için kullanılabilir. Bu tip sinematik düzeni oluşturmak için kullanılabilecek programlar hakkında daha fazla bilgi için linkini verdiğimiz siteye bakabilirsiniz.
Oyunun teknik ekibindeki bütün ses efektleri ve ses ile ilgili her şeyi yapan ekibin ismi ise ses mühendisleridir. Bu ekip içerisinde profesyonel ses sanatçıları ve bestecileri doğru bir şekilde oyunun ses atmosferini oluşturmak için kullanan bu ekip, oyunun bütün ses gereksinimlerini karşılamaktadır.
Post Prodüksiyon
Oyun üretim süreci sona erdikten sonraki süreçte yapılan tüm işlemler post prodüksiyon aşamasını oluşturur.
Üretim bittikten sonra oyunun farklı yamalarını geliştirmek, oyunun piyasada ne şekilde bir etki oluşturduğunu incelemek ve oyunun daha fazla kişi tarafından oynanmasını sağlamak için nasıl geliştirmeler yapılmasına yönelik değerlendirmeleri yapmak post prodüksiyonda ele alınacak konular arasında bulunmaktadır.
Kısacası ortaya çıkan ürünün bir geri bildirim ve değerlendirme süreci olarak adlandırılabilecek post prodüksiyon aşaması daha sonraki projeler için ışık tutacak oldukça önemli noktaların ortaya çıkarılabildiği bir aşamadır.
Görüldüğü üzere bugün keyifle oynadığımız bilgisayar oyunlarını hazırlamak gerçekten oldukça kapsamlı ve zorlu bir süreç. Hal böyle olunca da bu aşamaların tamamını düzgün bir şekilde yöneten şirketler dünyanın en değerli ve en çok kar eden şirketleri olmayı başarıyorlar.
Özellikle e-spor olan oyunlarla birlikte çok ciddi bir potansiyeli beraberinde getirmeyi başaran bilgisayar oyunları sektöründe bir şekilde yer almak, gelecekte daha da büyüyecek bir alana yönelik çalışmak, iyi programcıların da en önemli kariyer hedefleri arasında yer almalı.
