Merlin : Bize firmanızın kuruluşu ve şu anki işlevlerliği hakkında bilgi verir misiniz?
Fehim Hadimoğlu : Firmamız Cartoon Stüdyoları 1995 yılında Çocuk eğitim ve Multimedia ürünleri üretmek üzere kuruldu. Bir yıl boyunca bu çizgiden ayrılmadan faaliyetlerini sürdürdü 1996 yılında oyun piyasasındaki açığı görerek, sağlam gidişatımızı değiştirip, riskli bir maceraya atıldık.
O günlerde 6 kişilik bir firmaydık. 3 kişi eski işleri yürütmek, diğer üçü de Türkiye’nin ilk adventure oyunu Dedektif Fırtına’nın yapımı sürdürmek üzere iş bölümüne gittik. Firmanın süre gelen çalışmalarını ücretli elemanlarımız üstlenirken, oyun yapım bölümünde Ben (Fehim Hadimoğlu), eşim ve yöneticimiz “Nuray Hadimoğlu” ile programcımız “Sencer Çoltu” vardı. Yani asıl beyin takımı olarak oyun işine yöneldik. Bu iş için aramızdaki en ayağı yere basan kişi olan Nuray hanımı ikna etmek biraz zor oldu. Sonunda biz iki maceraperest Sencer ve ben, firmayı daha eğlenceli ve daha riskli bir hayata doğru taşımaya fazlasıyla kararlıydık. Sonuçta 8 ay boyunca neredeyse inzivaya çekilip bu oyunun yapımını belkide rekor denecek kadar hızlı bir şekilde bitirmiştik (tarih: 20 Haziran 1996). Tüm gece ve gündüzlerde Dedektif Fıtına ile yatıp, kalkıyorduk. Ama varsın olsundu, bazen çok bunalıyor, yinede çok eğleniyorduk.
Sonuçta ne oldu ? Bir çok garip ve tahmin edilmez şeyle beraber kendi beklentilerimizi aşan bir rekor satış ile mutlu olduk. Detaylı olarak söylemek gerekirse, bizi mutlu eden bu rekor satış aslında, korsan satıcılar nedeniyle hak ettiğinin 20 de birine bile eşit değildi. Yasal olarak 7 binlere yaklaşan satışımızın karşısında sadece bizim yakalattığımız 10 binden fazla kopya ele geçti. Bizim yakalatamadıklarımız ise eminim ki çok daha fazlaydı. Sonuçta aldığımız inanılmaz pozitif takdir ve beğeninin yanında biraz burukluk yaşıyorduk. Bu burukluk ise daha çok kazanamamak adına değildi. O dönemdeki kopya oyun fiyatlarına yakın bir fiyatla satılmasına rahmen, Türk oyunseverlerin oyunumuzun kopyalarına ilgi göstermesi ve satıcıların da bu olaya acımasız yaklaşımıydı. Bu nedenlerle bir süre oyun yapımına ara verdik. Bu arada Cartoon Stüdyolarını genişletmek ve faaliyet alanlarını çoğalmak ile ilgilendik. Müzik stüdyomuzun kuruluşu, televizyon reklam ve animasyonları konusunda ve CD-ROM yapım konularında etkin olarak çalıştığımız bir dönemde ekibimizin eleman sayısında artış yaşadık. Yaklaşık 1 yıl sonra yani 1997 yılında “Gerçeğin Ötesinde” adlı ikinci adventure oyunumuzu yapmaya başladık. Film adventure tarzındaki bu oyunda 3 boyutlu sanal geri planlar üzerinde oynayan gerçek karakterler yer aldı. Uzun ve masraflı bir çekim süreciyle birlikte bu oyunu da 8 Şubat 1998 tarihinde piyasaya sunduk. Tüyap Multimedia fuarında ilk tanıtımı yapılan oyun büyük ilgi gördü. Enteresandır, bir çok firma ve kişi oyun yapıyoruz vs diye ortada dolanmaktayken halen o tarihten beri ülkemizde hiç bir Türk oyunu piyasaya sürülememiştir.
Şu anda Cartoon Stüdyoları ne yapmakta derseniz zaten Türk oyunseverleri Dedektif Fırtına’nın ikinci macerasını piyasaya çıkarmak üzere olduğumuzu biliyorlar. Ancak yapımı neredeyse tamamen bitmiş olan bu oyunun piyasaya çıkışı epey gecikmiş durumda. Nedeni ise tamamen ekonomik problemlerden ötürü. Artık firma olarak kaynaklarımızın çok büyük bir kısmını yatırmak zorunda olduğumuz oyun projelerimizi kendi imkanlarımızla piyasaya sunmakdan kısmen vazgeçtik. Düşündüğümüz satış stratejilerinin diğer oyunlarımızdan ilk defa büyük farklılıkları var. Bunun en önemli maddelerinden biri oyunumuzu kopya oyun fiyatının da altında tüketiciye sunmak, ikincisi ise belli giderlerin sponsor firma veya firmalarca karşılanmasına çalışmak. Şunu da hatırlatmak isterim ki Dedektif Fırtına’nın “Eşek Adası” adlı bu ikinci macerası tam 4 CD ve hiç bir masraftan kaçınılmadan üretildi.
Ayrıca şu anda Cartoon Stüdyoları neler yapıyor diye merak edenlere çizgi film, CD-ROM tasarım, 3 boyutlu görsel canlandırma teknikleri, müzik ve dublaj yapım gibi pek çok alanda faaliyetlerini sürdürmekte.
Merlin : Türk Oyun piyasasına kazandırdığınız oyunlarda beklentileriniz nelerdi? Ne derece bunlara ulaştınız?
Fehim Hadimoğlu : Açıkçası beklentilerimiz arasında; bir çok oyun yapmaya hevesli gencin hayalindeki çok para kazanmak vb. bir düşünce yoktu. Sadece imkanlarımız ve yeteneklerimiz olduğunu düşünüp, Türkiye ve Türkçe oyun konusuna kalıcı bir damga vurmak istedik. Bunu yaparken de işi ucuza ve kolaya oturtmak gibi bir eğilimimiz ise hiç bir şekilde olmadı. Sürekli özveri, kalite arayışı gibi kaygılar taşıdık. Yapım teknikleri, ağır maddi yükler, sert piyasa koşulları, satış ve ülke şartları gibi bir çok zor faktörle uğraştık. Oyun yapım işini ne 3 kişi olduğumuz günlerde, ne de 23 kişi olduğumuz günlerde hobi gibi algılamadık. Hep ciddi bir iş ve uğraş olarak gördük. Her zaman insana, teknolojiye ve ürüne yatırım yaptık. İşte beklentilerimiz de , olaya bakış açımız da hep bu doğrultularda oldu. Bu işle uğraşmaya çalışan bir çok genç; yazalım bir senaryo iki üç ekran tasarlayalım dizelim arka arkaya, gelsin milyon dolarlar gibi bir zihniyet içinde. Bunu öylesine söylemiyorum. Bazı oyun dergilerinde ve internet sitelerinde gördüğüm ve bize ulaşan onbinlerce mailde hep aynı tema ve bakış açısı var. İnsanın hayalleri olması güzel bir şey. Ama tecrübelerimize dayanarak söyleyebilirim ki ayağı yere basmayan ve iyice ön hazırlık yapılmayan projeler hayal olarak kalmaya ne yazık ki mahkumlar. Genç arkadaşlara Merlin’nin Kazanı aracılığıyla topluca tavsiyem; kendilerini en az bir konuda çok çok iyi yetiştirmeleri ve ancak hazır olduklarına emin oldukları zaman, kendileri gibi konusunda uzman arkadaşları ile, iyi niyet ve anlayışa dayalı, kazanç hırsından uzak ekipler kurmaları.
Sonuç olarak Cartoon Stüdyoları beklediği hedeflere ulaşmış bir firma mıdır derseniz bunun cevabı tarihte gizli. 20 Haziran 1996 tarihinde Dedektif Fırtına ile kendince bir ilk yaratan Cartoon, 6 Şubat 1998’de ise “Gerçeğin Ötesinde” ile bir son nokta koymuştur. Bu son noktayı ise sadece kendini aşmak için koymuştur. Nitekim yıl 2002, Eşek Adası oyunu çıktı çıkacak ve Cartoon kısmen de olsa beklentilerinin çoğuna ulaşmıştır.
Merlin : Ekibinizden bahseder misiniz? Kimlerden oluşuyor, ne gibi yetenekleri var bu kişilerin ve yeni katılımcılardan arzu ettiğiniz şeyler nedir?
Fehim Hadimoğlu : Ekibimiz derken şu anda Cartoon Stüdyolarının bir çok konuda faaliyet gösterdiğini de göz önüne almak lazım. Yani sadece oyun yapımı ile ilgili çalışmıyor. Şu anda toplam beyin kadro hariç 17 kişilik bir ekibimiz var. Bunlar konusunda gerçekten de uzman kişiler çoğunluğun yaş ortalaması 30 civarında. Meşhur ekonomik kriz öncesi sayıca daha çok olan ekibimiz ne yazık ki her sektörde de görüleceği üzere bizi de biraz yıprattı. Ancak bir bakıma sayıca azalmanın bize daha kaliteli ve fonksiyonel elemanlar bulmamızı sağladığına inanıyorum. Yetenek derseniz şöyle diyebilirim; örneğin programcı olarak ekibimizde olan biri sadece program yazmaktan öte grafik tasarım, animasyon vb bir çok konuda da bilgili, tasarımcı veya animatör olan biri müzik konusunda da bilgili. Yani herkesin genel olarak yapılan işlerin tümüne vakıf olduğunu söyleyebilirim. Yani batılı ülkelerdeki branşlaşma yerine genel olarak tüm işi tanıyan kişileri tercih ediyoruz. Beyin fırtınası gereken zor günlerde daha etkin sonuçlar alıyoruz. Yeni katılımcılardan en az bir konuda çok çok iyi, işimiz kapsamındaki diğer konularla da ilgili olmasına bakıyoruz. Geniş bir görüş açısına sahip olmalarını bekliyoruz. Ayrıca gerektiği zaman destek aldığımız free-lance çalışan elemanlarımızda var.
Merlin : E-Oyun fuarının Türk Oyun yapımcıları açısından sponsorluk gibi profesyonel destek bulmanızda katkısı olacağını düşünüyor musunuz?
Fehim Hadimoğlu : Bu seneki fuarın böyle bir amaca hizmet etmiş olmaktan çok uzak olduğunu düşünsem de bu etkinliklerin daha profesyonelce ve detaylı bir ön çalışma ile istenilenden de çok daha faydalı olabileceğine inanıyorum. Oyun gibi sıra dışı bir konuyu büyük holding vb kuruluşlara daha iyi anlatmanın gerektiğini düşünmekteyim. Bunun da en iyi yolu; korsan oyun sektörünü kökünden kazıyarak bu sektörü karlı bir alan haline getirmektir. En azından yurt içi piyasası için bu şart. Yurt dışı piyasında bir yer bulmak ise belki de daha kolay. Ama bunun için de en azından bizim firmamız gibi oyun yapmış bir firmanın elindeki örneklerle çıkış bulmasına yardımcı olmak gerekiyor.
Merlin : Dedektif Fırtına 2: Eşşek Adası görsel olarak son derece donanımlı bir izlenim bırakıyor. Oyun hakkında bizlere daha detaylı bilgi verir misiniz? Konusu, karakterler, kurgu, özellikler ve oyunu nasıl temin edebileceğimiz konusunda okuyucularımıza birkaç başucu adresi?
Fehim Hadimoğlu : Aslında oyun hakkında epeyce detaylı bilgiler web sitemizde bulunmakta. www.cartoononlines.com adresimizden bu bilgilere ulaşabilirsiniz. Ama yine de kısaca bilgi vereyim: 4 CD olacak, ekran çözünürlüğü 32 bit, müzikleri gerçekten etkileyici, seslendirmesi profesyonel dublajcılar tarafından yapıldı. Genel havası ve çizgi karakterler fazlasıyla Türk tipler, konuşmalar son derece esprili ve yerel özellikler taşıyor. Örneğin Karadenizli Laz bir fırıncının azından laf almak için epey zorlanabilirsiniz. Belki oyunun bir yerlerinde duygusal anlar yaşayabilirsiniz, elbetteki çözümü zor olaylarla ve tehlikeli kişilerle de karşılaşabilirsiniz. Ama bol bol güleceğiniz konusu belki değil, kesindir. İşte Dedektif Fırtına-Eşek Adası böyle bir oyundur. Oyunu ise kopya oyun fiyatının altına alabilecek olduğunuzu da düşünürsek…! Daha ne olsun .!?!
Merlin : Şu an halihazırda geliştirdiğiniz sürpriz bir oyun var mı? Biraz bilgi alabilir miyiz?
Fehim Hadimoğlu : Eşek Adası dışında 2 oyunumuz daha rafda bekliyor. Birini zaten oyunseverler biliyor. “Eskimo Nuri” . Bu konuda dergilerde yazılar, tanıtımlar çıkmıştı. Fakat bilindiği üzere Dedektif Fırtına’nın ikincisi için binlerce istek gelmekteydi. Bu nedenle takipcilerimizi kırmayıp, bu projeye ara verdik. İkinci raftaki proje aslında şimdilik tam bir sır olarak kalmalı. Ama Merlin için bir ipucu vereyim, bu oyun diğer oyunlarımız gibi bir adventure oyunu değil. En azından adventure özellikleri çok kısıtlı olan daha başka bir tür. Eşek Adası piyasaya çıktığında, eğer Türk oyunseverleri kopya oyun satıcılarına yerli oyun konusunda gerekli dersi verebilirlerse, bu oyunlara da çok uygun fiyatlarla sahip olma şansına sahip olabilecekler. Yani bir açıdan Türk oyunseveri kendi ülkesindeki yerli oyun pazarını kurtarmak için büyük bir sınav vermek zorunda.
Merlin : İleriye dönük planlarınız nelerdir? Firmayı büyütmek, oyun yapına yoğunlaşmak …?
Fehim Hadimoğlu : Cartoon Animasyon Stüdyoları olarak ileriye dönük çok önemli bir kaç hedefimizden bahsetmek ben de isterim. Öncelik şirketin ve çalışanlarının geleceğine yatırım şeklinde. Yani her pahasına Cartoon’un adına ilerki yıllarda da rastlayacaksınız. Belki televizyonda bir klibin altında adı yazıyor olacak, belki evinize veya işyerinize girmiş bir CD’nin altında, belki de bambaşka yerlerde. Ama oyun konusunun devamı sadece bizim değil, Türk oyunseverin de elinde. Biz elimizden gelen her türlü özveriyi ve çalışmayı 7 senedir azimle sürdürüyoruz. Devam etmeye de kararlıyız. Ama ülkesinin bayrağını her alanda dalgalandırmayı bilen Türk gencine bilgisayar oyunu sektöründe de büyük iş düşüyor. Daha açık söylemek gerekirse bu sadece bizim şirket olarak didinmemizle ve kendi kaynaklarımızla son derece ağır ve zor yürüyor. Sağlam yasalar, sağlam bir ekonomik düzen ve sağlam sponsorlar gibi bizim biraz da dışımızda yürüyen işlerin etkileri var. Yani sadece hayal etmekle olmuyor, sadece çalışmakla da olmuyor. Bu nedenle bizi tanıyan tanımayan her Türk gencinin bilgisayar oyunu konusunda yardımına ihtiyacımız var. Şimdilik teknik olarak olmasa da sponsor arayışımız konusunda aranızda yardımcı olabilecek birileri olacaktır. Her türlü ciddi fikre açık olduğumuzu okurlarınızla paylaşmak isteriz. En azından sitemizdeki 100 bin imza kampanyamıza katılabilirler.
Merlin : Bu işe gönül vermiş gençlere tavsiyeleriniz veya mesajınız var mı?
Fehim Hadimoğlu : Binlerce kişiden bu konuda mail ve mektup alıyoruz. Öncelikle en az bir konuda (programcılık, tasarım vb.) kendilerini geliştirsinler. Daha sonra kesin ben bu işi yapabilirim diyebildikleri aşamada diğer ekip arkadaşlarını arasınlar. Bulacakları kişilerin de kendi branşlarında çok iyi olmalarına özen göstersinler. Sadece senaryo yazdım. Oyunu yazacak birini arıyorum tarzında bir zihniyetle bir yere varmak mümkün değildir. Buldukları ekip arkadaşlarıyla henüz temel çatısı bile çıkmamış bir oyun için dahi ilerideki henüz var olmayan maddi kazanç için tartışıp dağılan ekipler var. Birleştirici ve yapıcı olmayı (ki buna olgunluk diyoruz) öğrensinler. Yapmayı düşündükleri oyunu bir hobi gibi geliştirip, olaya sağlam bir iş olarak baksınlar. Gereksiz maceraya girmek para ve zaman kaybıdır. Projenin yapım, üretim ve satış stratejilerini çok net sonuçlara bağlamadan hiç bir çalışmaya girmesinler.
Ayrıca bu tür çalışmaları olan gençlere bir de fırsat vermek istiyoruz. Elinde çok kısa da olsa yapımına başlanmış bir oyunu olanlar ile irtibata geçmek istiyoruz. Çalışmalarını kayda değer bulduğumuz ekip veya kişilere destek vermeyi düşünüyoruz. Henüz ekip kuramamış olan kişilere kendilerine denk kişilerden ekip oluşturmak ve gelecekte uygun kıvama gelenlerle çalışmak yada projelerine ekibimizle destek olmak mümkün olabilir. Bu kişilerin örnek olarak bize yolladıkları çalışmalarda ne gibi özellikler arayacağımızı kısaca belirteyim.
- Kişi program yazmayı çok iyi bilebilir. Ama grafik temeli olmadığından ilerleyemeyebilir. Kötü grafiklerle de olsa yazdığı bir programı nasıl yazdığını, ne düşünerek neyi hazırladığını anlatabilmelidir.
- Kişi grafik ve ekran tasarımı konusunda çok iyi olup, senaryosunu geliştirmiş olmalı. Bu senaryo algoritmik bir şema ile belirtilmelidir. ((Algoritmik şema; (if) Eğer şu olursa şöyle olacak, (if) eğer şöyle olmazsa şu yönde gelişecek şeklinde bir yazılımsal anlatım şeklidir.)) Oyunla ilgili en az 4 ekran tasarımını yolamalı ve ne gibi teknikler kullandığını, nedenini belirtmelidir.
- Tüm katılımcılar: mutlaka örneğini 800 Kb ve altında ise mail ile, 1,4 Mb ve altında ise disket ile daha büyükse de CD ile bize ulaştırmalı ve yolladığı örnekle beraber kendini çok iyi tanıtan 1 sayfalık bir yazı yollamalıdır. Eğer örnek bir ekip işi ise ekibin tümünü birer sayfa ile tanıtmalıdır. Ellerindeki örneği hangi yazılım dilleri ile veya hangi grafik ve animasyon programları ile tasarladıklarını, ne güçte bilgisayar sistemleri kullandıklarını bildirmelidirler.
- Elinde çalışma örneği olmayanlar, sadece senaryo gönderenler dikkate alınmayacak olup, programlama konusunda kendini beklenen düzeye getirmiş olanların şansı daha yüksek olacaktır.
- E-mail adresimiz : admin@cartoononlines.com
- Posta adresimiz : Çırağan Caddesi, No: 7/4 Beşiktaş – İstanbul
Tüm Merlin’nin Kazanı okuyucularına bol oyunlu günler diler, Merlin editörlerine başarılarının devamını dilerim.