MK TV

Dijital oyun konsolları tarihi – Bölüm 2

İlk bölümde Magnavox Odyssey ile birlikte oyun konsollarının doğuşuna tanıklık etmiş ve 90lı yıllara kadar yaşanan önemli gelişmeleri aktarmıştık. İlk dört jenerasyona göz attıktan sonra bu sefer de Playstation ve Xbox gibi markaların ortaya çıkış hikayelerine değiniyoruz. İki bölümlük bu özel serimiz, 9.jenerasyona giriş yapmamız ile sona eriyor.

Dijital oyun konsolları belgeseli

İlk bölümü izlemek için tıklayın

5.Jenerasyon oyun konsolları

[reklam=496]

Nintendo’nun adeta at koşturmaya başladığı 4.nesil ile birlikte Sony bu alana gözlerini dikmişti. Firma bu atılımını sektörün liderlerinden biri olan Nintendo ile yapmak istiyordu. Nitekim oturulan bu masadan SNES konsolunun CD’li bir versiyonu olan ve daha sonradan Nintendo Playstation olarak da anılan bir konsol kararı çıkmıştı. 

Sony’nin çalışmalara başladığı bu dönem Sega ve Nintendo egemenliğinde bazı konsollar da tarihin tozlu raflarına doğru sürüklenmeye başladı. Atari, 5.nesli başlatmasına ve güçlü bir donanıma sahip olmasına karşın oyun anlamında beklenen desteği bulamayan Atari Jaguar’ın fişini çekmek zorunda kaldı. Bu konsol aynı zamanda Atari’nin imza attığı son oyun konsolu olmuştu. Bu dönem yine iki milyon barajını geçmesine karşın 3DO Interactive Multiplayer ve Amiga CD32 gibi konsollar da rakipleri ile boy ölçüşemedi.

Bu dönemin en büyük sürprizi ise Nintendo’nun Virtual Boy’u olmuştu. Dünyalar Savaşı kitabından fırlamış gibi bir tasarıma sahip olan ve sanal gerçeklik gözlüklerinin atası olarak görülen Virtual Boy, sadece 770.000 adet satarak beklentilerin altında kaldı. 1995 yılında piyasaya sürülen cihaz, aldatıcı olarak görülen reklamlarıyla da eleştirilerin hedefi olmaktan kurtulamadı. Sonic markası ile gücüne güç katan Sega, 5.jenerasyona Sega Saturn adı verilen konsolu ile girdi. Toplamda 9 milyonu aşan bir satış rakamına ulaşan konsol, 3.parti tarafında sınıfta kalsa da bir sonraki jenerasyonda Dreamcast konsolunun da kapısını aralamayı başardı. 

Temelleri 88 yılında atılan Playstation’ın doğuşunda Ken Kutaragi’nin rolü oldukça büyük olmuştu. 1991 yılında düzenlenen CES fuarı Sony – Nintendo ortaklığının da adeta sonunu getirdi. Öncesinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrasında Sony, Playstation duyurusunu bu fuarda gerçekleştirdi. Bir gün sonra ise Nintendo’nun Philips ile anlaşma yaptığını duyurması Sony dahil herkes için büyük bir sürpriz olmuştu. Nintendo’nun efsanelerinden biri olan Hiroshi Yamauchi, bu konsolun aslında beraber yapmaları gereken konsol olduğunu düşünüyordu. Sümen altı edilen anlaşmaları bir dizi dava takip etti. Bu andan itibaren köprüler yıkılmıştı. Sony, 1994 yılında çıkardığı Playstation konsolu ile Nintendo’nun tahtını sallamaya başlayacaktı.

CD teknolojisi, hafıza kartları ve tamamen 3 boyuta yönelmesi ile Playstation oyun sektörüne bomba gibi bir giriş yaptı. Daha büyük boyutta oyunların yanı sıra 1998 yılında analog yapısına kavuşan kontrolcü ile birlikte Playstation çağı da başladı. Konsol aynı zamanda Gran Turismo, Crash Bandicoot ve Resident Evil gibi milyonlar satan, oldukça önemli serilerin doğuşuna da sebep oldu. Bu oyunların yanı sıra Final Fantasy 7, 8, Tekken 3, Dragon Quest ve Silent Hill gibi oyunlar da konsolda büyük bir başarı yakalar. Daha sonra farklı bir versiyonu da çıkan Playstation, toplamda 102 milyon adet satış rakamına ulaşır. 

1996 yılında Machintosh mimarisinden yola çıkan Apple Pippin konsolu piyasaya çıktı. IBM ve Apple teknolojilerini kullanan konsol Japonya’da ise Bandai ortaklığı ile piyasaya sürülmüştü. Satış rakamı anlamında çok başarılı olamayan konsol, Apple’ın ürettiği ilk ve tek konsol olmanın yanı sıra konsol tarihinin de en büyük fiyaskolarından biri olarak hafızalarda yer edinecekti. Bu dönem Playstation’ın başarısı Microsoft patronu Bill Gates’in de dikkatini çekmişti. Sony’i tebrik eden Gates, yeni hamlesi için çoktan düğmeye basmıştı bile.

Tüm bunlar yaşanırken Playstation ile yollarını ayıran Nintendo ise Ultra 64 kod adı verilen bir konsol üzerinde çalışmaya başlamıştı. 1996 yılında çıkan Nintendo 64 dünya çapında yaklaşık 33 milyon satış rakamına ulaştı. Ocarina of Time gibi başarılı oyunlara ev sahipliği yapan konsola çıkan Super Mario 64 ise oyun sektöründe birçok oyuna ilham kaynağı olmuştu. Öyle ki GTA serisinin yaratıcılarından biri olan Dan Houser 2013 yılında “Nintendo 64’te yer alan Mario ve Zelda oyunlarından esinlenmediğini söyleyen ve 3D bir oyun yapan herkes yalan söylüyordur.” açıklamasını yapacaktı.

6.Jenerasyon oyun konsolları

6. jenerasyona damga vuran teknoloji ise DVD teknolojisi olmuştu. Daha büyük dosya boyutları dışında 6.nesil, tıpkı PC’de olduğu gibi konsolda online oyun oynamanın da kapasını açmıştı. Bu sistem koşmasa da 6.nesil ile birlikte emeklemeye başlayacaktı diyebiliriz. 6. jenerasyonu başlatan konsol ise aynı zamanda firmanın son konsolu olan Sega Dreamcast oldu. Korsan yazılıma karşı kullanılan GD-Rom medya formatı, 3.parti oyun yapımcılarını büyük oranda zora sokmuştu. Toplamda 9 milyon satmasına karşın rakiplerinin bir hayli gerisinde kalan Dreamcast ile birlikte Sega artık konsol üretmeyeceğini ve sadece yazılıma yöneleceğini açıkladı.

Bu jenerasyonda hızlı davranan firma ise Sony oldu. Milenyum kutlamalarının ardından Mart 2000’de Japonya, sonbaharda ise batı pazarında çıkan Playstation 2 ile birlikte Sony krallığını ilan etmişti. Oyun sektörünün en başarılı konsollarından biri olarak kabul edilen Playstation 2, unutulmaz oyunlara ev sahipliği yaptığı gibi dünya genelinde 155 milyonu aşan satış rakamıyla kırılması zor bir rekora da imza atacaktı.

Sony’nin Playstation 2 hamlesine Nintendo, Gamecube ile Microsoft ise Xbox konsolu ile cevap vermeye çalıştı. GameCube, Gameboy Player eklentisine ve başarılı oyunlarına rağmen rakibinin çok gerisinde kalarak dünya genelinde 21.74 milyon adet satış rakamında kaldı. 

Microsoft ise 2001’de Amerika, bir sonraki yıl ise Avrupa ve Japonya’da piyasaya sürdüğü ilk konsolu ile Nintendo’yu geride bırakmayı başardı. PC mimarisi, depolama yöntemi, Ethernet, DirectX desteği ve Xbox Live sistemi ile konsolda online altyapının şekillenmesini de sağlayan konsol Xbox olacaktı. Özellikle Halo oyunları ile çıkış yakalayan Xbox, dünya genelinde 24 milyondan fazla satıldı. 

7.Jenerasyon oyun konsolları

6 ve 7. nesilde bazı denemeler olsa da konsol piyasası Sony, Microsoft ne Nintendo’ya kalmıştı. Giderek büyüyen oyun pazarında 7.nesle ilk giriş yapan firma ise Microsoft olacaktı. İlk konsoldan kazandıkları deneyimi 2005 yılında çıkan Xbox 360 ile taçlandıran firma, özellikle online tarafta rakipsiz diyebileceğimiz özelliklere sahipti. 3.parti desteğini arkasına alan ve online tarafta rakiplerini geride bırakan firma, harekete duyarlı Kinect sistemiyle de farklı bir deneyim sunuyordu. 

Microsoft özellikle ilk parti konsollarda büyük bir krizle uğraşmak zorunda da kaldı. 3 Kırmızı ışık hatası da denilen bu hata ülkemiz de dahil olmak üzere resmi olarak satılmayan bölgelerde adeta kabusa dönmüştü. Yüksek ısı sebebiyle GPU üzerindeki lehimlerin atmasına sebep olan bu hata sonucu Microsoft birçok ürünü değiştirmek zorunda kaldı.

Playstation 2’nin yaşadığı başarı ile egosu tavan yapan Sony, 2006 yılında PS3 konsolunu piyasaya sürdü. Microsoft’un üç kırmızı ışıkla boğuştuğu bu dönem Sony ise fiyat politikası ve aldığı kararlar büyük eleştiriler topladı. Öte taraftan PS3 konsollarda hala kullanılmakta olan blu-ray furyasının başlangıcını da yapacaktı. Konsolda kullanılan ve oldukça güçlü olan Cell mimarisi ise oyun geliştirme konusunda 3.parti firmaların zorlandığı bir yapıya sahipti. 

Nintendo 7.nesil ile birlikte farklı bir kulvara yöneldiği gibi firmanın ilerleyen yılları için de köklü bir değişikliğe imza attı. Gamecube konsolunda beklediği başarıyı yakalayamayan firma, kitlesini daha da genişleteceği Wii konsolunu 2006 yılının sonunda piyasaya sürdü. Çözünürlük anlamında geri kalan bu konsol, teknik yetersizliklerine rağmen eğlence anlamında oyunculara bambaşka bir deneyim vaat ediyordu. Özellikle kontrol anlamında büyük küçük herkesin dikkatini çeken Wii, oyun tarafında da bambaşka bir yöne doğru dönüş aldı. Nitekim Nintendo’nun planları tutmuştu. PS3’ün 86, Xbox 360’ın 85 milyon sattığı bu nesilde Nintendo oyuncu sayısını katlayarak 101 milyonu aşan bir satış rakamına ulaştı. 

Tabi ev konsolları tarafında bunlar olurken taşınabilir konsollar tarafında da büyük rakamlar dönmeye başladı. 2004 yılında PSP ile birlikte piyasaya çıkan Nintendo DS, iki farklı ekranı ve başarılı oyunları ile birlikte toplamda 154 milyon adet satmayı başardı. 2005 yılında batıda çıkan Sony’nin ilk el konsolu PSP ise 80 milyonu aşan satış rakamı ile abilerine kafa tutacaktı. 8.jenerasyon öncesinde Sony ve Nintendo birer el konsolu daha piyasaya sürdü. 2011 yılında çıkan ve sonradan gereksiz bulunan 3D teknolojisine sahip olan Nintendo 3DS toplamda 75 milyonu aştı. 2019 yılında son çivisi çakılan PS Vita ise güçlü donanımına rağmen rakibinin gerisinde kalan bir konsol oldu.

8.Jenerasyon oyun konsolları

Çokta uzakta olmayan ve birçoğunuzun hatırladığı 8.jenerasyona ilk giren firma ise Nintendo oldu. Wii ile farklı bir yol çizen Nintendo, tabletlerden esinlendiği Wii U konsolu ile büyük bir çöküş yaşadı. Kağıt üstünde aslında her şey çok güzeldi. Fakat uygulamaya geçildiğinde Wii’de yaşanan o patlama Wii u konsolunda ters tepti. 2012 yılında çıkan Wii U toplamda sadece 13.56 milyon adet satabildi.

Bir önceki nesilde dersini alan ve aslında pabucun pahalı olduğunu anlayan Sony, Playstation 4 konsolunu 2013 yılında piyasaya sürdü. Tıpkı Microsoft gibi işlemci tarafında X86 mimarisine geçen Sony, 3.parti oyunlar dışında geliştirmiş olduğu özel oyunlar ve yeni IP’ler ile birlikte oyuncuların güvenini yeniden kazanacaktı. Yazılımsal anlamda rakibinin gerisinde kalsa da online tarafta yapılan iyileştirmeler ile Sony, özel oyun anlamında da oyuncuların karşısına çok daha fazla örnekle çıkmayı bildi. Hala satışta olan konsol 110 milyonu aşan satış rakamı ile 8.jenerasyonda ipi göğüslemeyi başardı.

Xbox 360 ile altın çağını yaşayan Microsoft ise daha çok servis tarafına yöneldi. Meşhur TV TV TV sunumu aslında firmanın yol haritasının bir işaretçisi olmuştu. Bir önceki nesil Halo ile şov yapan, Gears of War gibi IP’leri oyun sektörüne kazandıran firma Her ne kadar 3.parti oyunlarda tam destek alsa da bir bir iptal edilen özel projeler kullanıcıları üzdü. Dahası geliştirilmiş Kinect versiyonu, mükemmel teknolojisine rağmen beklenen başarı ve oyun desteğine sahip olamayarak rafa kalktı.

Sony ise sanal gerçeklik gözlüklerinin getirdiği popülerite ile birlikte Playtation VR gözlüğünü 2016 yılında piyasaya sürdü. Birçok oyun severi sanal gerçeklik gözlüğü ile tanıştıran PS VR, 5 milyonu aşan bir satış rakamına ulaştı.  8.jenerasyonda erken havlu attığını düşündüğümüz Nintendo aslında bu jenerasyonda çıkan ama geçiş dönemine de konumlandırabileceğimiz yeni bir konsol daha duyurdu. 2017 yılında çıkan Nintendo Switch hem taşınabilir olması hem de TV ünitesi ile birlikte yine farklı bir konsol olduğunu bas bas bağırıyordu. Hibrit bir konsol olan Switch, yeni Mario, Zelda, Animal Crossing ve 3.parti desteği ile iyi bir çıkış yakaladı. Rakiplerinin Pro modellerini çıkarttığı bu jenerasyonda Lite modeli ile birlikte daha fazla kullanıcıya ulaşmayı başardı. Geniş kütüphanesine rağmen bağımsız tarafta aslında kocaman bir karmaşaya dönen Nintendo Switch şimdiye kadar 80 milyonu aşan bir satış rakamına ulaştı. 

9.Jenerasyon oyun konsolları

9. jenerasyona bildiğiniz gibi 2020 yılının sonunda Playstation 5 ve Xbox Series X/S modelleri ile girdik. Geçiş oyunlarını ve bazı 3.parti oyunları saymaz isek konsolların kısır bir başlangıç yaptıklarını da söyleyebiliriz. Her ne kadar son jenerasyonlarda benzer bir tablo olsa da 2020 yılının başında patlak veren Covid-19 salgını oyun sektöründe yapım tarafına da büyük bir balta vurmuş oldu.

Evet 9.jenrasyon ile birlikte iki bölümlük belgesel serimizi burada noktalıyoruz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu