İnsan, dünyaya gelişime açık bir varlık olarak gelir. Büyüdükçe de yaşamının her safhasında farklı şeyler öğrenir. Kimi düşünceler kendi yaşamı, kimileri de insanlık üzerine faydalar sağlar. Yeni fikirler, daha önce denenmemiş yöntemler, ilerisi için hep sönmeyen bir ışık kaynağı niteliğindedir. John Carmack de böyle biri. Kendisi video oyunları tarihinde çok önemli bir isim. Peki neden öyle, neden ondan bahsediyoruz sürekli. Bir defa okuyun, cevabı kendiniz vereceksiniz…
Amerikalı bir yapımcı olan John Carmack, 20 Ağustos 1970’de doğdu. Farklı kişiliği henüz çocuk yaşlarda dikkat çeken Carmack, yerel bir kanalda haber muhabirliği yapan Stan Carmack’in oğludur. Onun bilgisayarlara ve teknolojiye ilgisi, çok küçük yaşlarda başlıyor. Hatta bu ilgisi, onu 14 yaşında hırsızlığa dahi itmiştir. Carmack, 14 yaşındayken okuldan bir Apple II çaldı. Bu olay sonucunda 1 yıllık cezaya çarptırıldı ve bu cezayı evinde çekti. Çocukluk yıllarında bilgisayarlara karşı oluşan ilgisini: “Ben, kişisel PC ve video oyunlarının ortaya çıktığı dönem sırasında büyüdüm ve PC’lere oyun yazmanın büyüleyici olacağını düşündüm” diyerek dile getiriyor. Tabii ki tek hoşlandığı şeyler bunlar değildi, bilimkurgu ve roketler de dikkatini çekiyordu. Dungeons and Dragons tarzı fantazi oyunlarını da sevdiğini belirtelim.
İlk adımlar
4.0 not ortalamasıyla liseden mezun oldu. Ardından Missouri Üniversitesi’nde 2 sömestr boyunca freelancer programcı olarak çalıştı. Pek fazla para kazandığı söylenemezdi, ama bu daha başlangıçtı. Oyun işine 2 boyutlu Vorticons isminde bir oyunun geliştirme ekibinde adım attı. İlk oyununu ise, 89 yılında geliştirdi. İsmi Shadowforge’du. Daha sonra Shreveport’daki bilgisayar firması Softdisk’te işe başladı. Burası John Romero ve Adrian Carmack (kardeş değiller) ile ilk kez bir araya geldiği yer olmasının yanında ayrıca bugünki id Software’ın kurulmasında da temel adım olmuştur.
Carmack, “20 yaşına geldiğimde daha önce insanların görmediği şeyleri yapmaya odaklandım” diyor. Belki de bu sebeple FPS denen ve daha önce bilinmeyen bir türü ortaya çıkardı…
Kendi fikirlerini dijital ortamda şekillendirdi
1990 yılında Carmack, Romero ve Softdisk’teki diğerleri, Commander Keen’i geliştirdi. Dağıtım için de Apogee Software (3D Realms) ile anlaşıldı. Bu, Sheware bir dağıtım modeliydi. Commander Keen, ilgi gören bir oyun olmuştu. Bu da John Carmack ve arkadaşlarını cesaretlendirmişti. Yeni fikirler için neden yeni bir çatı altında toplanmayalım ki diyen John Carmack, Adrian Carmack, John Romero ve Tom Hall, Texas’ta 1 Şubat 1991’de id Software’ı kurdu (resmi kuruluştan kısa süre önce de id Software vardı). Firmanın ismi oldukça dikkat çekicidir. Ideas From the Deep’den esinlenildiği söylenir ve “aydi” olarak değil “id” olarak okunur.
John Carmack’in istediği, daha önce kimsenin görmediği şeyleri ortaya çıkarmaktır demiştik ya, işte bu bağlamda ilk önemli adım Wolfenstein 3D oldu. 3 boyutlu olarak tasarlanan yapım, birinci şahıs bakış açısından oynanabiliyor ve alternatif bir hikâye barındırıyordu (82 yılında çıkan ve Muse Software tarafından hazırlanan Wolfenstein ile bir bağı yoktur). Wolfenstein çıktığında Carmack henüz 22 yaşındaydı ve aylık 120 bin dolarlık gelir elde ediliyordu. Bu kısaca zenginlik anlamına gelebilirdi. Wolfenstein’ın seri olarak devam ettirilmesine karar verildi, ancak asıl bomba da yoldaydı; yani Doom.
Genç bir beyin için bu denli başarılar nasıl karşılanır biliyor musunuz, bence bunun cevabını günümüzdeki FPS’ler veriyor. Doom, Wolfenstein’dan farklı şekilde çok daha gelişmiş bir oyun olarak tasarlanıyordu. Carmack’in aklında yine bir takım devrimsel düşünceler vardı. Farklı oyun zeminleri, farklı tonlarda ışıklandırmalar, daha iyi modellemeler ve patlama efektleri gibi. Hatta oyunu öyle hazırlamıştır ki, zamanın PC’leri yeterli gelmediği için grafiksel kalitede düşürülmelere gidilmiştir. 93 yılında Doom çıktığında Carmack’in adı artık unutulmazlar arasında yerini alıyordu.
Wolfenstein ve Doom, benzer oynanış mekanizmalarına sahipti. Labirent tarzda ilerleniyor, önce anahtarı bulmak, ardından da kapıyı açıp sonraki seviyeye atlamak gerekiyordu. Temel hikâyeler gayet sağlam olsa da, ilerleyişte hikâye namına önemli detaylara yer verilmiyordu. Peki neden? Carmack’in konu hakkında efsaneleşmiş bir sözü var. Aynen şöyle: “Oyundaki hikâye, bir porno filmindeki hikâye gibidir. Hikâye olması beklenir, ama o kadar da önemli değildir.”
Doom ile yapılan ikinci büyük çıkışın ardından sıradaki patlama Quake ile gerçekleşti. Quake serisi (özellikle de 3), online olarak da fazlasıyla beğenildi ve fenomen oldu. John Carmack, 97 yılında düzenlenen bir Quake turnuvasında, kendisini yenene Ferrari 328 model otomobilini vereceğini söyledi. Kapışma sonucunda bir Progamer olan Dennis Fong’a (Xfire’ın kurucusu) yenildi. Bu olayı ve yeni bir turnuvada yeni bir Ferrari daha verip-veremeyeceğini, yaptığımız röportajda John Carmack’e sormuştuk. O da şöyle yanıtlamıştı: “Artık kaybedecek başka Ferrari’m yok. Bütün gelirimi Armadillo Aerospace şirketine harcadığımda, motorlarını tekrar yapıp onlarla deneyler yapmaktansa, bütün o Ferrari’lerimi sattım. Şu günlerde bir Tesla Roadster kullanıyorum ve onu da vermeyi planlamıyorum.”
Efsaneleri hazırlamak, başka efsanelerin doğuşuna da yardım etmek
Wolfenstein, Doom ve Quake… 3 oyun arasında da inanılmaz grafiksel gelişimler gözlenmektedir. John Carmack, çok fazla oyun hazırlamadı, ama ortaya attığı fikir (FPS), yüz binlerce oyunun doğmasına yardımcı oldu. Bu oyunlardan belki de en önemlisi Half-Life’dır. Gabe Newell, Microsoft’ta çalışırken, ona bir oyun stüdyosu kurmaları gerektiğini söyleyen, yardımlarda bulunan ve Quake motorunu ücretsiz olarak sunan kişi John Carmack’tir. Böylelikle “insanların daha önce görmediği şeylere odaklanmak istiyorum” sözünü de defalarca başarıyla uygulamış oldu.
Tabii ki bu gelişmeler karşısında şikayetçi olanlar da vardı. Doom ile gelen Deathmatck kavramı, insanların ilgisini bu oyuna vermeye ve işlerini boşlamaya yöneltti. Bu sebeple Doom Killer isimli bir program hazırlanarak bu durumun önüne geçilmeye çalışıldı. “Deathmatch” ve günümüzde sıkça kullanılan “Frag” kavramı da John Romero ile birlikte John Carmack’in buluşlarındandır.
Yine Doom, zamanında genç beyinleri en çok etkilediği öne sürülen oyunlardandı. 99 yılında Columbine lisesinde trajik bir olay yaşandı. İki öğrenci etrafa ateş açarak 12 öğrenci ve bir öğretmenin ölümüne sebep oldu. Bunu yapmalarına referans olarak ise Doom’u gösterdiler. John Carmack’in oyun yapımcılığı kariyeri boyunca belki de en çok üzüldüğü an, bu andır. id Software’a defalarca dava açılsa da hiç bir zaman id, kaybeden konumuna düşmedi.
Hasta bir yapımcının hayali
Carmack, oyun hazırlamak dışında yardım severliğiyle de bilinir. Seumas McNally adında oldukça yetenekli bağımsız bir yapımcı, John Carmack ile tanışmak ve id Software’ı ziyaret etmek istediğini, bazı kişiler aracılığıyla Carmack’e iletir. O da bunu kabul eder. Beraber grafik programlama da dahil çoğu konu üzerine konuşurlar. Hatta John, onu Ferrari’sinde bile gezdirir. McNally, ufak çapta oyunlar hazırlayıp Internet üzerinden satışa sunan bir yapımcıdır. Carmack, bu tarzın id Software’ın ilk zamanlarına benzediğini söylüyor.
McNally, bir kanser hastasıydı, fakat buna rağmen pes etmiyor, oyunlarıyla ilgileniyordu. Yeni ürünü de Treadmarks isimli 3 boyutlu bir tank oyunuydu. Yapım, Technical Excellence, Game Design ve Grand Prize ödüllerini alarak büyük başarı elde etti. O gün, McNally gerçekten mutluydu, ama törenden kısa bir süre sonra hayata gözlerini yumdu.
Onun hakkında John Carmack: “Yeteneği ve kararlılığı sayesinde onunla gurur duyuyorum. Onun hikâyesinin diğerleri için de iyi bir örnek olması gerekir” demişti.
90’lı yıllarda id Software ile büyük işler başaran John Carmack, aynı etkiyi 2000’li yıllara da taşımak istemiş, ilk hamlesini de Doom 3 ile yapmıştır. Özellikle görsel teknolojilerde devrim niteliğinde olan oyun, yeni bir çağın başlatıcılarındandır. Carmack, önceki oyunlarında olduğu gibi yine Open GL’i ön planda tutmuştur. Bir sonraki devrimsel hamlesini ise, Quake Wars oyununa Megatexture ile yapmıştır.
Roketler
Az evvel de bahsettiğim gibi Carmack’in ilgi duyduğu alanlardan bir tanesi de roketlerdi. İlk başlarda bu işe amatör olarak başladı, ama ardından ciddi işler peşine düştü. 2000 yılında Armadillo Aerospace’i kurdu. Aynı zamanda bu şirkette baş mühendis olarak bulunmaktadır.
2007 yılında projeleriyle Discovery Channel’da bir programa konuk oldu. 2008 yılında NASA’nın düzenlediği 1. seviye organizasyonu başarıyla tamamlayarak 350 bin dolar ödülün sahibi olmuştur. Eylül 2009’da ise, ikinci seviyeyi tamamlamış ve 500 bin doları kazanmıştır.
John Carmack’in uzay turizmi hakkında düşünceleri de bulunmakta. Bu, şu an çok pahalı bir iş, ancak ilerleyen yıllarda daha ucuz fiyatlara olabildiğince fazla insanın gezi için uzaya çıkması planlanıyor. Roketler, gerçekten onun için önemli bir tutkudur. Öyle ki bu sevgi, bir zamanların Ferrari koleksiyonunu eritmiştir. Carmack, roketler üzerindeki çalışmaları için tüm Ferrari koleksiyonunu satmıştı.
Sonlara gelirken…
John Carmack, 3D grafik teknolojisinin mucidi olarak bilinir. Çünkü birçok popüler grafik teknolojisinin öncüsüdür. Commander Keen’de “adaptive tile reflesh”, Doom’da “Binary space partitioning”, Quake’de “Surface Caching”, Doom 3’de “Carmack’s Reverse”, Quake Wars’da “Megatexture” gibi devrimsel tekniklere imza atmıştır… Bu teknolojiler, ilk önce bu oyunlarda, sonrasında da farklı oyunlarda kullanılmıştır. Geliştirdiği motorları kullanan oyunlar arasında Half Life, Call of Duty, Medal of Honor, Brink ve Prey gibi isimler vardır.
Açık kaynak kodlu yazılımların da savunucularındandır. 95 yılında Wolfenstein 3D, 97 yılında da Doom’un kodlarını ücretsiz yayımlamıştır. Ardından Quake gelmiştir. Carmack, QuakeCon 2007’de Doom 3 motorunun da açık kaynak kodlu olarak yayımlanacağını, ancak henüz tarihin belli olmadığını söylemiştir.
Yeni neslin en önemli yeniliklerinden olan detaylı harita tasarımları ve gölge teknolojilerine Carmack’in katkısı büyüktür. Doom 3’te kullanılan gölge teknolojileri, bir devrimdir. Megatexture ise, çok küçük bir kaplama parçası kullanılarak tüm haritayı kaplayabilir, üstelik hiç bir dokunun aynı olmaması da cabasıdır. Bu, görsel olarak çeşitlilik sağladığı gibi, performans düzeylerinde de mükemmel etkiler sağlamaktadır.
Son olarak (şimdilik) id Tech 5 isimli grafik motorunu yazan Carmack, motoru PC, PS3, X360 ve Mac platformlarında aynı performansta çalıştırmak için optimize ediyor. Motorun ilk kullanılacağı oyun ise, 2007 QuakeCon’da duyurulan Rage.
Ek bilgiler
* Carmack, eşi Katherine Anna Kang ile ilk kez QuakeCon 97 sırasında tanıştı. id Software ofisini ziyaret eden Kang, Quake turnuvası için yeterince sayıda bayan oyuncu bulursa, Carmack’in onlara sponsor olmasını istedi. 2000 yılında evlendiler, 2004’te de bir çocukları oldu.
* Carmack’in mobil telefonlara oyun yapma isteği, bir tatil esnasında eşinin cep telefonunda yer alan oyunlara bakmasıyla başladı. Hemen Doom RPG’yi yaptı ve o yıl hem çok sattı, hem de birçok ödülün sahibi oldu.
* John Carmack, okullarda dersler de vermiştir.
* Hayranlarının ona taktığı bazı lakaplar: Open GL Papası, Muhteşem Carmack, Sihirli Parmaklar.
* Takma ismi: Jondi.
* En sevdiği roman: “A Deepness in the Sky”.
* Carmack, 1 Ağustos 2008’de Darkness isimli yeni oyunundan söz etti. Bu
oyun, 18 aylık bir çalışmanın 15 milyon dolara mal olan bir ürünüydü.
Bazı yönlerden Doom 3’e fazlasıyla benzemesi sebebiyle iptal edildi.
Survivor Horror türü bir oyun olacaktı.
Diyor ki:
* Bilgisayarlar, laptoplar, ev konsolları, el konsolları ve cep telefonları ilginçtir. Her şey hâlâ heyecan verici.
* Kaynaklar, oyunların yaratım sürecini hızlandırmak için kullanılabilir.
* Geçmişte Ferrari’lere daha az para harcasaydım, şu an kendi uzay gemimi yapabilirdim.
* id Software’ı EA ve Activision da almak istedi. Onlar sektörün devleri, ama onlarla anlaşsaydık, onların oyun stüdyolarından biri olacaktık ve hatta değişmek zorunda kalabilirdik.
* iPhone, bir PSP ve bir Nintendo DS’in kombinasyonundan daha güçlü.
* Roketleri yapmak, modern oyunları yapmaktan daha kolay. Ancak ikisi üzerinde de çalışmayı seviyorum.
Bazı önemli başarıları:
* 99 yılında Time dergisi tarafından “Teknolojinin en etkili 50 ismi” sıralamasında 10. sırada yer aldı.
* 2001’de devrimci ve yenilikçi başarılarından ötürü Academy of Interactive Arts and Sciences’de Hall of Fame seçildi.
* 2007’de John Carmack, iki adet Emmy ödülüne layık görüldü.
* 2008 yılında 59’uncu Annual Technology & Engineering Emmy Awards organizasyonunda, 3D teknolojilere katkılarından dolayı Emmy ödülü kazandı.
* 2010 yılında Game Developers Conferance’da “Ömür boyu başarı” ödülüne layık görüldü.
John Carmack, şu an id Software ve Armadillo Aerospace’de işlerine devam ediyor.
