Tüm
bilgisayar parçalarını üzerinde
bulunduran, bilgisayarın en önemli parçası diyebileceğimiz bir bileşendir.
Bilgisayara takılan her şeyin anakartla bir bağlantı yeri vardır. Bu
nedenle anakartların üzerinde çeşitli bağlantı yuvaları ve aygıtlar vardır.
Bunlardan en önemlileri CPU Soketi, RAM Soketleri ve Chipsetler sayılabilir.
Anakartın üzerinde veriyolu denen elektronik bağlar mevcuttur. Tüm parçalar
arasındaki bağlantı bunlarla sağlanır.
Bunların
hızı ise MHZ (Megahertz) cinsinden ölçülür. Günümüzdeki anakartların
veriyolu hızları 100 ile 533 MHZ arasında değişmektedir. Her zaman
olduğu gibi hızı yüksek olan daha iyidir. Fakat burada dikkat
edilmesi gereken ufak bir ayrıntı vardır. Örneğin 133 MHZ veriyoluna sahip
anakart üzerinde 66 MHZ hızında
RAM kullanmak saçmalık olur. RAM 66 MHZ‘den hızlı çalışamayacağı için
anakart da 66 MHZ hızın da çalışacaktır. Aynı şekilde CPU (İşlemci)
veriyolu hızı da önemlidir. Her anakart her CPU ile çalışamaz. Bazen
anakart CPU’nun hızını kaldıramaz bazen de CPU anakartın veriyolu hızına
uyum sağlayamaz.
Dikkat
edilmesi gereken önemli bir nokta ise anakart üzerinde bulunan işlemci yuvasıdır.
Mesela Pentium 2 serisi işlemciler slot girişli oldukları için sadece slot
yuvaya sahip anakartlar ile çalışabiliriler. Pentium 4 işlemciler ise Soket
uyumlu olduklarından soket yuvaya sahip anakartlar ile birlikte çalışırlar.
Aksi takdirde CPU’yu anakarta
takmak mümkün olmaz.
Peki
anakartlar nasıl sınıflandırılır? Anakartlar üzerinde taşıdıkları çipsetlere
göre sınıflandırılırlar. Intel’in Pentium 4 işlemciler için ürettiği
i845 ve i850 adı verilen çipsetler bunlara bir örnektir.
Şimdi
anakart üzerinde bulunan bazı parçaları kısaca açıklayalım.
1.CPU
Slotu: İşlemciyi sisteme takmaya yarar. İki tür CPU slotu vardır.
Birinicisi Slot (Eski Pentium işlemciler için. İkincisi ise Soket (Celeron ve
Pentium 4 işlemciler için).
2.RAM
Slotları:
Sisteme bellek takmak için gerekli olan slottur.
3.IDE
Slotları: Genellikle
her anakart üzerinde iki tanedir. Birincisine (Primary) Sabitdisk takılır,
ikincisine (Secondary) ise CD-ROM , DVD-ROM sürücü v.s. takılır. RAID
denilen sistemlerde ikiden fazla olabilir.
4.PCI
Slotları:
PCI (Peripheral Component Interconnect) slotları 64 bit veriyolunu destekler ve
33 MHZ hızında çalışırlar. Ses kartı, Modem, TV Kartı vs. gibi içten bağlanmalı
olan (Internal) aygıtlar bu slotlardan sisteme bağlanırlar.
5.
ISA Slotları: ISA
(Industry Standart Architecture) eski bir slottur ve 8-16 bit veriyoluna
sahiptir. Yeni çıkan aygıtların hepsi PCI Slot olması dolayısıyla bu
slotlardan her anakartta en fazla bir tane vardır veya hiç yoktur.
6.AGP
Slotları: AGP
(Accelerated Graphics Port) slotları 3D hızlandırıcılı ekran kartları için
özel olarak geliştirilmiş bir slottur. 64 Bit veriyoluna sahiptirler ve 2x,
4x ve 8x olmak üzere üç tipe ayrılırlar.
Örneğin; 2x AGP slotları 33 MHZ hızında iken 4x Agp slotları 66 MHZ hızındadır.
7.
Chip(Çip)set: Anakart üzerindeki tüm işlemleri ve veriyolu hızını
bu çipler ayarlar.
8.
FDD Portu: Disket
sürücüler için özel olarak tasarlanmış bir porttur.
9.
Jumperlar: CPU
veya veriyolu gibi özel ayarlar yapmaya olanak
sağlayan anahtarlardır.
10.
BIOS: BIOS
(Basic Input Output System- Genel Giriş Çıkış Sistemi) Bilgisayarın açılışta
yaptığı tüm işlemlerin (örneğin RAM sayımını, CPU Hızını ayarlamasını)
yapılmasını sağlar. Belli bir hafızaları vardır. Bilgisayar kapanınca gücünü
sistem pilinden alır.
11.
CMOS: Bilgisayarın seri numarasını, şifrelerini vs. hafızasında
tutan birimdir. Bu birim de gücünü sistem pilinden alır. CMOS üzerinde bir
tuş bulunu ve bu tuşa basıldığında bahsedilen
bilgiler, özel ayarlar gibi herşey silinir.
12.
Sistem Pili: Bilgisayarın saatinin, şifrelerinin vs. hafızada kalmasını
sağlayan normal bir saat pilidir. En az her 3-4 yılda bir değiştirilmesi
gerekir.
13.OnBoard
Ses Kartı: Bu
tür bir ses çipi sayesinde, sistemden ses almak için bir ses kartına gerek
yoktur. Fakat her anakart üzerinde bulunmaz (Opsiyoneldir).
14.
Güç Konnektörü: Anakartın elektrik beslemesini sağlayan giriştir.
15.
PS/2 Portu: Her anakart üzerinde iki tanedir bu portlar sayesinde
sisteme bir klavye ve fare bağlanır.
16.
USB Portları: Bu portlara çevre birimleri denen yazıcı, tarayıcı,
MP3 Player gibi aygıtlar bağlanır.
17.
COM Portları: Bu portlar seri port olarak da adlandırılır. Modemler,
dijital kameralar vs. bu portlardan sisteme bağlanır. Eskiden fare ve klavyer
de bu portlardan bağlanırdı.
18.
Paralel Port: Bu porttan ise sisteme tarayıcı ve yazıcı gibi çevre
birimleri bağlanır. USB Portlarının yaygınlaşması ile bu portlar yaygınlığını
yitirmektedir.
Anakart
üzerindeki başlıca bilşenler bunlardır. Tabiki daha farklı isimler
duyubilirsiniz mesala AMR (Audio Modem Ring) portları. Bunlar Intel firmasının
modemler için ürettiği özel bir port olup, pek yaygın değildir.
