2008 yılında Demir Adam ile başlayan Marvel Cinematic Universe (MCU) ya da Türkçe adı ile Marvel Sinematik Evreni (MSE) 4 Faz’dan ve 32 yapımdan oluşuyor. Bunlar içinde Marvel Filmleri olduğu gibi Marvel Dizileri de var. Elbette bu kadar çok yapım olunca ister istemez “Marvel filmleri izleme sırası nedir?” diye soruyor insan.
Marvel filmleri iki farklı sıralama ile izlenebilir. Bunlardan ilki hepimizin de bildiği gibi beyaz perdeye çıkış sırasıdır. Olay örgüsünü düzgün takip edebilmek için yapımların kurgulandıkları yıla göre de izlenebilir. Ancak burada önemli bir nokta bulunuyor ki o da filmlerin derecelendirilmesine olan etkisi.
Örneğin Kaptan Marvel, MCU’nun en son yapımlarından biri olsa da, tarih sıralamasına girdiğinde 2. film olarak yer alıyor. Ya da Demir Adam filmini düşünecek olursak, 2008 yılında çıkan film, kurgulandığı tarih sebebi ile 2011’de çıkan Kaptan Amerika’dan sonrasını anlatıyor.
İstediğiniz yöntemle izleyebilirsiniz. Tercih tamamen size kalmış ancak bizim önerimiz kronolojik sıra ile ilerlemeniz yönünde olacaktır. Bu sayede MSE’yi daha rahat takip edebileceksiniz.
Marvel nasıl ortaya çıktı?
Yapımların izlenme sırasına girmeden önce MCU’nun temellerinden bahsetmek lazım. Marvel denince aklımıza ilk gelen isim, gerçek adı Stanley Martin Lieber, Stan Lee’dir. Yayıncılık hayatına, lise yıllarının ardından ölüm ilanları ve basın bültenleri gibi, onu tanıdığımız özelliklerinden çok farklı alanlarda içerik üreterek başlamıştı.
Görsel kredisi: Black Panther / Marvel
20 yaşında Timely Comics firmasında, çizgi romanlara hikayeler üreterek gerçek bildiğimiz kişiliğine kavuşmaya başladı. Timely Comics aslında Marvel’in temeli idi. 1939 yılında kutlup 1960’lı yıllara kadar bu isimle hizmet vermeye devam etti, ardından Marvel adını aldı.
Timely Comics’de ilk ürettiği hikaye Kaptan Amerika onun çıkışı oldu ve bir daha da ayrılmadı. Çalıştığı süre boyunca 100’lerce süper kahramanı yaratmış, ürettiği evrenlerde insanları buluşturmuştur.
MCU’nun ortaya çıkışı
Marvel, yayınladığı çizgi romanları sinemaya taşıma kararı aldığında, hikayelerin filmleştirilmesi için Columbia Pictures, New Line Cinema ve 20th Century Fox ile anlaşmalar yapmış, stüdyolara lisan dağıtmıştı. Bu süreçte stüdyolar birçok film de üretmişti. Ancak Marvel’in bu yapımlardan elde ettiği gelir, stüdyoların kazandıklarının yanında nerede ise bir hiç kadar az kalıyordu.
Firma, artık bu stratejiden vaz geçip, yapımları kendileri üretip sinemaya sunmaya karar verdi. Bu sayede hem daha fazla kar edeceklerdi hem de yapımların kontrolünü de ele alacaklardı. Zira diğer firmalar tarafından sunulan süper kahraman filmleri, Marvel’in de kimliğine zarar veriyordu.
Bu sebeple firmanın sinema bölümünden sorumlu olan Avi Arad, Marvel Studios’u kurmaya karar verdi. Artık filmleri kendileri üreteceklerdi. Arad’ın en önemli yardımcılarından biri olan, bugün de hala adını çok duyduğumuz Kevin Fiege, firmanın Avegers çatısı altındaki birçok önemli süper kahramana daha sahip olduklarını fark etti. Fiege, Arad’ın kısa süre sonra firmadan ayrılması ile studyonun yeni başkanı oldu.
Görsel kredisi: Marvel Studios Movies
Bu süreçte ortaya çıkan projeler için “Marvel Cinema Universe” ismi kullanılmaya başladı. Bu isim kısa süre içinde, projeler hayata geçtikçe şu anki “Marvel Cinematic Universe” adını dönüştü.
Marvel filmleri izleme sırası
Kronolojik sıralamada, yapımların geçtikleri yıllara göre sıralayacağız. Kaptan Amerika ile başlayan seri, Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok filmi ile bitecek. Bunları en rahat Disney+ Platformunda bulabiliyoruz. Ancak devam eden sözleşmelerden ötürü bazıları henüz platforma gelmiş değil.
Stüdyodan, yapımlar için tam bir tarih akış çizelgesi verilmediği için, filmleri elimizdeki bilgiler ile sıralıyoruz. Bu da tarihi hiç belli olmayan kimi yapımlarda sadece tahmini sıralama kullanabileceğimiz anlamına geliyor. Ayrıca aynı zaman diliminde geçen içerikler de bulunuyor. Orneğin Örümcek Adam: Eve Dönüş, Kara Panter ve Doktor Strange gibi.
Yazının bundan sonrası spoilerlar ile dolu olacaktır. Mümkün olduğunca zaten hepimizin bildiği kısımlardan bahsetmeye özen gösterdik. Yine de bunlardan uzak durmak istiyorsanız, yazıdan çıkmanızı tavsiye ediyoruz.
Görsel kredisi: Disney Plus
Lafı daha uzatmadan listelemeye başlayalım:
Kronolojik izleme sırası
Kronolojik izleme sırası dediğimiz, filmlerin geçtiği tarihler göz önünde bulunarak hazırladığımız akış listesidir. Bu sayede olayların tarihsel gelişimini daha rahat takip edebiliyor olacaksınız. Ancak filmler arasındaki teknoloji farklılıkları kimi zaman can sıkıcı olabiliyor.
Örneğin 2008’de çıkan Demir Adam’dan önce 2019’da yayınlanan Kaptan Marvel filmi geliyor. Hali ile önce izlenmesi gereken filmin tarihi daha yeni olduğu için hem çekim teknikleri hem de görsel efektler çok daha üst seviyede.
- Kaptan Amerika: İlk Yenilmez (Captain America: First Avenger) – Film – 2011
- Kaptan Marvel (Captain Marvel) – Film – 2019
- Demir Adam (Iron Man) – Film – 2008
- Demir Adam 2 (Iron Man 2) – Film – 2010
- İnanılmaz Hulk (The Incredible Hulk) – Film – 2008
- Thor (Thor)- Film – 2011
- Yenilmezler (The Avengers) – Film – 2012
- Demir Adam 3 (Iron Man 3) – Film – 2013
- Thor: Karanlık Dünya (Thor: Dark World) – Film – 2013
- Kaptan Amerika: Kış Askeri (Captain America: Winter Soldier) – Film – 2014
- Galaksinin Koruyucuları Vol. 1 (Guardians of the Galaxy Vol 1) – Film – 2014
- Galaksinin Koruyucuları Vol. 2 (Guardians of the Galaxy Vol 2) – Film – 2017
- Yenilmezler: Ultron Çağı (Avengers: Age of Ultron) – Film – 2015
- Karınca Adam (Ant Man) – Film – 2015
- Kaptan Amerika: İç Savaş (Captain America: Civil War) – Film – 2014
- Kara Dul (Black Widow) – Film – 2021
- Örümcek Adam: Eve Dönüş (Spider-Man: Home Coming) – Film – 2017
- Doktor Strange (Doctor Strange) – Film – 2016
- Kara Panter (Black Panther) – Film – 2018
- Thor: Ragnarok (Thor: Ragnarok) – Film – 2017
- Yenilmezler: Sonsuzluk Savaşı (Avengers: Infinity War) – Film – 2018
- Karınca Adam ve Yaban Arısı (AntMan adn the Wasp) – Film – 2018
- Yenilmezler: Oyunun Sonu (Avengers EndGame) – Film – 2019
- WandaVision (WandaVision) – Dizi – 2021
- Şahin ve Kış Askeri (Falcon and the Winter Soldier) – Dizi -2021
- Örümcek Adam: Evden Uzakta (Spider-Man: Far From Home) – Film – 2019
- Loki (Loki) – Dizi – 2021
- Eğer…? (What If…?) – Dizi – 2021
- Shang-Chi ve On Yüzük Efsanesi (Shang Chi and the Legend of the Ten Rings) – Film – 2021
- Ebediler (Eternals) – Film – 2021
- Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok (Spider-Man: No Way Home) – Film – 2021
- Hawkeye (HawkEye) – Dizi – 2021
- Ay Şovalyesi (Moon Knight) – Dizi – 2022
Çıkış tarihine göre izleme sırası
Marvel yapımlarını fazlara göre yayınladı. Marvel fazları, MCU’daki birkaç filmi birlikte gruplandırmanın bir yolu. Benzer şeyleri başarabilirler veya hepsi bir önceki filmdeki olaylara bir yanıt olabilir. Bu tasarımın bir parçası, Marvel Studios’un aynı anda birkaç filme atıfta bulunma yolu olarak da adlandırılabilir.
Bugüne kadar, MCU filmleri Faz 4‘e kadar geldi:
Faz 1: Avengers üyeleri ile tanıştık
Faz 2: Avengers’ın bir araya gelmesini konu aldı
Faz 3: Avengers: Age of Ultron’dan sonra oluşan iç huzursuzlukları konu alıyor. Ayrıca bu fazda yeni kahramanlarımız ile de tanıştık. Ayrıca grubun toparlanması ve son savaşlarına kadar olan süreci de kapsar. Şimdiye kadarki en uzun faz.
Faz 4: Yeni kahramanlar tanıtılmaya, ve “Blip” olarak bilinen evrenin yarısının Thanos tarafından yok edilmesinin geri dönüşü olan beş yıl sonrasını, yani kaybolanların yeniden ortaya çıktığı bir dünyayı anlatıyor.
Faz 1
- Demir Adam (2008)
- İnanılmaz Hulk (2008)
- Demir Adam 2 (2010)
- Thor (2011)
- Kaptan Amerika: İlk Yenilmez (2011)
- Yenilmezler (2012)
Faz 2
- Demir Adam 3 (2013)
- Thor: Karanlık Dünya (2013)
- Kaptan Amerika: Kış Askeri (2014)
- Galaksinin Koruyucuları (2014)
- Yenilmezler: Ultron Çağı (2015)
- Karınca Adam (2015)
Faz 3
- Kaptan Amerika: İç Savaş (2016)
- Doktor Strange (2016)
- Galaksinin Koruyucuları Vol. 2 (2017)
- Örümcek Adam: Eve Dönüş (2017)
- Thor: Ragnarok (2017)
- Kara Panter (2018)
- Yenilmezler: Sonsuzluk Savaşı (2018)
- Karınca Adam ve Yaban Arısı (2018)
- Kaptan Marvel (2019)
- Yenilmezler: Oyunun Sonu (2019)
- Örümcek Adam: Evden Uzakta (2019)
Faz 4
- WandaVision (TV şovu, 2021)
- Şahin ve Kış Askeri (TV dizisi, 2021)
- Loki (TV şovu, 2021)
- Kara Dul (2021)
- Eğer…? (TV şovu, 2021)
- Shang-Chi ve On Yüzük Efsanesi (2021)
- Ebediler (2021)
- Hawkeye (TV şovu, 2021)
- Örümcek Adam: Eve Dönüş Yok (2021)
- Ay Şövalyesi (TV programı, 2022)
Marvel Evreni’nin şu ana kadar genişlemesi bu şekilde oldu. Ancak Marvel filmleri 2022 yılında da devam ediyor elbette. Önümüzdeki günlerde Nick Fury, Star Lord, Bruce Banner, Black Panther ve Peter Parker ile maceralar devam edecek.
İlk filmin yayınlanmasının ardından muhtemelen en çok parlayan yıldızlar Robert Downey Jr, Tom Holland ve Chris Hemsworth olmuştur. Önümüzdeki dönemlerde ilk ikisinin tekrar MCU’da yer alıp almayacağı henüz belli olmasa da Marvel eski karakterlera bir şekilde tekrar yapımlarında yer vermeyi seven bir firma.
Madem önümüzdeki dönemde bu kadar çok bahsettik, İsterseniz önümüzdeki yapımlara da bir göz atalım.
Marvel filmleri 2022 ve sonrası
Bu kadar başarıyı yakalamışken yeni markalar çıkartmamak olmaz tabi ki. Firma, bu ve sonraki yıllarda hem tanıdığımız hem de yeni duyacağımız birçok yeni yapımla kaşrımızda olacak. İşte Marvel’in 2022 ve sonrasında çıkartmayı planladığı filmler:
- Doktor Strange: Çoklu Evren Çılgınlığında (Doctor Strange in the Multiverse of Madness) – 8 Mayıs 2022
- Bayan Marvel (Ms Marvel) – 8 Haziran 2022
- Thor: Aşk ve Gök Gürültüsü (Thor: Love and Thunder) – 8 Temmuz 2022
- Kurt Adam Gece Cadılar Bayramı Özel (Werewolf By Night Halloween Special) – Ekim 2022
- Kara Panter: Sonsuza Kadar Wakanda (Black Panther Wakanda Forever) – 11 Kasım 2022
- Galaksinin Koruyucuları Tatil Özel (The Guardians of the Galaxy Holiday Special) – Aralık 2022
- She-Hulk – 2022’de bekleniyor
- Gizli İstila (Secret Invasion) – 2022’de bekleniyor
- Harikalar (The Marvels) – 17 Şubat 2023
- Galaksinin Koruyucuları Vol. 3 (Guardians of the Galaxy Vol. 3) – 5 Mayıs 2023
- Karınca Adam ve Yaban Arısı: Quantumania (Ant-Man and the Wasp: Quantumania) – 28 Temmuz 2023
- Fantastik Dörtlü (Fantastic Four) – Duyurulacak
- Blade – Duyurulacak
- Loki 2. sezon – Duyurulacak
- Yankı (Echo) – Duyurulacak
- Zırh Savaşları (Armor Wars) – Duyurulacak
- Demir Yürek (Ironheart) – Duyurulacak
- Ben Groot’um (Iam Groot) – Duyurulacak
- Eğer…? 2. sezon – Duyurulacak
- Kara Panter yan serisi – Duyurulacak
- Agatha: Harkness Evi (Agahta: House of Harkness) – Duyurulacak
- X-Men 97- Duyurulacak
- Örümcek Adam: Birinci Sınıf Yılı (Duyurulacak) – Duyurulacak
- Marvel Zombileri (Marvel Zombies) – Duyurulacak
- Nova (TBA) – Duyurulacak
Tüm bu saydığımız filmler ve diziler dışında başka yapımlar da bulunuyor. Marvel evreninde, Dare Devil, Iron Fist, Jessica Jones ya da Punsiher gibi daha birçok kahraman bulunuyor. Bunlardan Dare Devil dışındakilerin yolu henüz MCU ile tam olarak kesişmediği için onları henüz listemize dahil etmedik. Zaman içinde birleşmeler oldukça hepsine yer vereceğiz.
Makalemizi okuyama doymadıysanız, önümüzdeki günlerde çıkacak olan Thor: Love and Thunder filmi için hazırladığımız Jane Foster Might Thor’a nasıl dönüştü? yazımız da ilginizi çekecektir diye düşünüyoruz.
Kaynakça:
