Ekran kartı piyasasında sıcaklık artıyor. AMD, Radeon HD 7000 serisi ile yeni nesil kartlara hızlı bir giriş yaptı. Ancak NVIDIA cephesinde ise sessizlik hakimdi. Ama NVIDIA, AMD’ye karşı ilk hamlesini yaptı. Uzun zamandır hakkında konuşulan GeForce GTX 680 gün ışığına çıktı. GTX 680’i test etme imkanı bulduk. Gelin NVIDIA’nın yeni kartına birlikte bakalım.
Yeni grafik işlemcisi mimarisi Kepler
GeForce GTX 680’de ilk dikkat çeken nokta yeni bir grafik işlemci mimarisini barındırması. Kepler mimarisi temel olarak Fermi’yi alan, fakat detaylarda büyük farklılıklar gösteren bir mimari. Her yeni seride ve mimaride performans konusunda beklentileri karşılayan NVIDIA, daha önce hayal kırıklığı yarattığı güç tasarrufu, ısınma, vb… konulara öncelik vermeyi kafasına koymuş ve bu düşüncelerle Kepler mimarisini hazırlamış. Kepler mimarisinin her adımında güç tasarrufu ve harcanan her bir Watt’tan nasıl daha fazla performans elde edilir düşüncesinin izleri görülebiliyor. Kepler mimarisi ile üretilen ilk GPU olan GK104’te bu konuda gördüğümüz ilk iz transistör boyutu oluyor. GK104, 28nm süreci ile üretilen ilk NVIDIA grafik işlemcisi olma özelliğine sahip. GPU’nun üzerinde yaklaşık 3,5 milyar adet transistör yer alıyor.
GK104’ün TDP’si (Thermal Design Power) 195 Watt. Bunu Fermi mimarisi ile geliştirilen GF110’un 244 Watt’lık TDP’siyle kıyasladığımızda ne kadar düşük olduğunu görebiliyoruz. Burada ufak bir parantez açarsak AMD Radeon HD 7970’in de 210 Watt’lık TDP’ye sahip olduğunu hatırlatalım. Bu özellikleri bir araya toplarsak Watt başına alınan performans alanında GTX 680 daha önceki NVIDIA kartlara göre çok daha ileri bir konumda yer alıyor. Elbette bunu sadece 28nm’lik transistörlere ve düşük TDP’ye bağlayamayız. Fermi’de olduğu gibi Kepler mimarisi de grafik işlem kümelerinden (Graphics Processing Clusters – GPC) oluşuyor. GK104’te bu GPC’lerden toplam 4 adet bulunuyor. Her bir GPC’nin içinde Kepler mimarisin asıl çekirdekleri olan SMX’lerden (Streaming Multiprocessors) ikişer adet bulunuyor. SMX’lerin içinde grafik işlemek için gerekli olan tüm bileşenler yer alıyor.
Kepler’deki SMX’lerin içinde dört ana bileşen yer alıyor. Bunların başını CUDA çekirdekleri çekiyor. CUDA çekirdeği NVIDIA’nın Shader’a verdiği isim. Her bir SMX’in içinde 192 adet CUDA çekirdeği var. Bu bileşenler ekranda görülen görüntülerin hesaplamalarının yapıldığı birimler. Toplam 1536 adet CUDA çekirdeğine sahip olan GK104 grafik işlemcisi bu alanda NVIDIA içinde bir rekor kırıyor. Bir önceki nesilde kullanılan GF110’da sadece 512 adet CUDA çekirdeği olduğu düşünüldüğünde aradaki fark daha iyi anlaşılıyor.
Biraz daha açarsak!
SMX’lerin içinde, doku filtreleme işlemlerini yapan kaplama birimleri (Texture Unit) ve özel grafik hesaplamalarını yapan SPU’lar (Special Funtion Unit) de yer alıyor. Bunların dışında Kepler mimarisindeki SMX’lerin içinde en büyük önemi taşıyan birim ise PolyMorph Engine 2.0. Bu birimin görevi DirectX 11’deki Tesselation özelliği ile ilgili işlemleri yürütmek. GTX 580’de 16 tane PolyMorph Engine varken, GTX 680’de bu sayı 8’e düşmüş. Ama yeni PolyMorph Engine önceki sürümden saat hızı başına iki kat daha yüksek performans gösteriyor.
Kepler mimarisinde toplam 8 adet SMX yer aldığını açıklamıştık. Fermi’de ise 16 adet SM (Önceki sürümde adı SM şeklindeydi) bulunuyordu. Sayıdaki bu düşüş harcanan güç miktarını önemli ölçüde azaltıyor. Sayıda düşüş yaşanmasına rağmen bunun performansa etki yapmamasının ardında yeni tasarımın getirdiği avantajlar yatıyor. NVIDIA ayrıntılara dalarak, donanım tabanlı bazı Render işlemlerini bile önceden yazılımla hallederek sadece GPU’dan değil, CPU’dan da güç tasarrufu yapmayı başarmış.
Yeni özellikler tam olarak nasıl?
GTX 680’de GPU Boost adlı bir özellik var. GPU Boost grafik performansı gereken durumlarda şartlar uygun olduğunda harcanan gücü artırıp, saat hızını arttırıyor.
Kartın çok ısınmadığı, iyi bir soğutma sisteminin olduğu bir kasada durduğu, grafik performansı dışında güç sarfiyatının az olduğu uygun şartlar oluştuğunda, GPU Boost özelliği devreye girerek grafik işlemcinin normalde 1006 MHz olan saat hızını 1058 MHz’e çıkarıyor. Bunu yaparken harcanan toplam gücün en fazla 170 Watt olmasına izin veriliyor. Kartın TDP’sinin 195 Watt olduğu düşünülürse, stabil çalışma için 170 Wat’ın iyi bir seviye olduğu söylenebilir. GPU Boost otomatik çalışıyor. Kullanıcıların bu özelliği açıp kapamalarına ya da oyunlar için belli profiller oluşturmalarına gerek yok. Ayrıca GPU Boost, Overclock ile de uyumlu.
GeForce GTX 680’in üzerinde biri dual-link olmak üzere iki adet DVI, bir adet DisplayPort ve bir adet de HDMI çıkışı var. GTX 680 bu çıkışlarla 4k çözünürlük desteği sunuyor ve 4 adet monitöre aynı anda görüntü verebiliyor. Kartta 2048 MB GDDR5 bellek var. Bellekler 1502 MHz (efektif 6008 MHz) frekansta çalışıyor. Bu hızda, yenilenen bellek kontrolcüsünün de payı büyük. Toplam 4 adet olan bellek kontrolcülerinde 128 KB’tan toplam 512 KB da L2 ön bellek bulunuyor. Tüm bunlar bir araya gelince GTX 680 dünyanın ilk 6 Gbps GDDR5 belleğine sahip kartı oluyor. Ayrıca belleğin çalışma frekansı ise şimdiye kadar overclock yapılmadan karşımıza çıkan en yüksek değerde seyrediyor. Kartın üstündeki iki adet 6-pin güç bağlantısının yerleri farklı.
Hayatımıza başka neler giriyor?
GTX 680 ve yeni sürücülerle birlikte yeni bir AA yöntemi de oyunlarda karşımıza çıkmaya başlayacak. Donanım tabanlı AA ile filmlerde kullanılan CGI yöntemlerini birleştiren TXAA, 8x MSAA’dan bile daha net görüntüler elde edilmesini sağlıyor. Buna rağmen TXAA’nın gerektirdiği performans 4x MSAA’dan bile daha az. TXAA yöntemi Mechwarrior Online, Borderlands 2 gibi oyunlarda ve Unreal 4 Engine ve CryEngine’de yer alacak.
Adaptive VSync isimli yeni bir özellik var. VSync özelliği açıkken Frame Rate düşerse ekranda titreşimler oluşur. VSync kapalıyken ise hızlı sahnelerde görüntüde iz kalabilir. Bu sorunları ortadan kaldırmak isteyen NVIDIA, GTX 680 ile beraber sunduğu 300 sürücüleri ile Adaptive VSync özelliğini getiriyor. Sadece GTX 680’de değil bu sürücüyle uyumlu tüm kartlarda kullanılabilecek bu özellik, FPS 60’ın altına düştüğünde bunu algılayıp VSync’i otomatik olarak kapatıyor. 60 FPS’nin üzerine çıkıldığında ise yine devreye girip VSync’i açıyor.
Düşük güç tüketimi ve ısınma konularına daha çok eğilen GTX 680’in soğutmasından bahsetmeden olmaz. Kart üstündeki referans soğutma sistemi yeni tasarlanmış. Kartta yer alan fan ses engelleyici malzemeden üretilerek çıkan gürültünün önceki nesildeki modellere göre 5 dB daha az olması sağlanmış. Heatsink ise hava çıkışının dibine kadar dayandırılmamış. Bu sayede kartın içindeki hava akımının daha sağlıklı olması hedeflenmiş.
Test zamanı!
NVIDIA GeForce GTX 680’i test ederken oyunlardan ve özel benchmark programlarından yararlandık.
Oyunlar:
-Batman Arkham City
-Just Cause 2
-Metro 2033
-FarCry 2 (DX10)
-Crysis 2 (DX9)
1920×1080 çözünürlükte, en yüksek grafik ayarlarını kullandık.
Benchmark programları:
-3DMark 11
-PCMark Vantage
-Heaven 2.5
3DMark 11 ve Heaven 2.5 kartın DX11 performansı konusunda bilgi verdi.
Test sistemi:
Anakart: Foxconn Quantumian1 X79
İşlemci: Intel Core i7 3930K
RAM: ADATA Plus Series 4GB DDR3 1866 MHz
Sabit disk: Samsung 160 GB 7200rpm
Soğutucu: Thermaltake Contac 29 BP
Güç kaynağı: Xilence 1000 Watt
İşletim sistemi: Windows 7 Ultimate 64-bit
JUST CAUSE 2
Son yorum
Açıkçası GTX 680 performansı ile gayet başarılı. Eğer kartı AMD’nin yeni nesildeki en üst seviye üyesi olan HD 7970 ile kıyaslarsak, GTX 680’in bazı testlerde iki kata yakın fark gösterdiğini görüyoruz. GTX 580 ve HD 7970’ten çok daha güçlü bir kart. Ayrıca Kepler mimarisi ile ısınma sorununun aşılması ve düşük güç tüketimi ile dikkat çekiyor. NVIDIA GeForce GTX 680’in ülkemizde tavsiye edilen satış fiyatı 1259 TL + KDV şeklinde. Fiyat olarak her kullanıcıya hitap etmiyor, bu durum kartın artıları yanında bir eksi sayılabilir. Yine de NVIDIA GeForce GTX 680 şu an için piyasadaki tek GPU’lu kartların en güçlüsü konumunda.
Fiyat: 1259 TL + KDV
Puan: 9,5/10
