Geçtiğimiz yıla kadar Çin ve İran’ın getirdiği internet sınırlandırmalarına karşı çıkan devletler şimdi daha ağır önlemler için hazırlık yapıyor. İngiltere’de getirilen korsana karşı mücadele önlemlerinden sonra şimdi de ABD SOPA yasa tasarısıyla bilinen internet’i değiştirmeye hazırlanıyor.
Kısa sürede tüm dünyanın karşı çıktığı SOPA hakkındaki gerçekleri biliyor musunuz? Neden Google ve Wikipedia gibi siteler para kaybedeceklerini bildikleri halde yayınlarına bir günlüğüne ara verdi? ABD’nin aba altından SOPA gösterdiği bu yeni tasarıyla ilgili detaylar sizi internet’in geleceği hakkında düşündürecek.
Nedir Bu SOPA?
Her fırsatta özgürlüğün savunucusu olduğunu açıklayan Amerika Birleşik Devlet’leri, bu sefer internet’in anlamını değiştirecek bir tasarı üzerinde çalışıyor. Tam açılımı, Çevrimiçi Korsanlığı Engelleme Yasası olan SOPA, telif hakkı sahiplerinin istekleri üzerine oluşturulmaya başlandı. Aylardır devam eden SOPA çalışmalarına karşı kimse birkaç hafta öncesine kadar tepki göstermedi.
İçerisinde, Sony, Warner Bros, Universal, Walt Disney ve çizgi roman firması Marvel gibi devlerin bulunduğu 135 şirket bu yasanın oluşturulması için hükümete baskı yaptı. SOPA temelde, telif sahiplerinin hak ettikleri kazançlara ulaşmaları için korsanı engellemek üzerine hazırlanıyordu.
Özetle yasa dışı, müzik, film ve oyun içeriklerinin önüne geçmeyi hedefliyordu. ABD’in vergi devleri parayla kazandıkları bu gücü kısa sürede kendi çıkarları için kullanmaya karar verdi. SOPA’yla ilgili bilgilendirilen Facebook ve Google gibi siteler tasarının gerçek içeriğini duyunca kamuoyunu SOPA’ya karşı durmaya davet etti. Peki, neden telif haklarından para kazanan bu içerik üretici siteler bindikleri dalı kesme kararı aldı
SOPA Neleri Değiştirecek?
Tasarının şirket haklarını korumak için başlayan hazırlanma süreci kısa sürede, internet karşıtı grupların ve para baronlarının yatırımıyla Çin ve İran’ın bile sansürlerini normal gösterecek hal aldı.
Şirketler, ellerini geçen gücü kullanarak bilinen internet’in yüzünü değiştirme kararı aldılar. Normal bir Facebook kullanıcısı olarak, sevdiğiniz karakterleri, müzikleri ve filmlerden sahneleri profilinizde mutlaka paylaşmışsınızdır.
SOPA yürürlüğe girerse tüm bunlar telif hakkı sahiplerine karşı bireysel suç sayılacak. Özetle, telifini ödemediğiniz hiçbir içeriği sosyal ağlarınızda bile paylaşamayacaksınız. YouTube üzerinden, izlediğiniz özet görüntüler, oyunlarla ilgili hazırlanmış özel videolar da SOPA kapsamında suç sayılacak. Sevdiğiniz bir oyunda ne kadar başarılı olduğunuzu videoya çekip YouTube üzerinden paylaşamayacaksınız.
Korsan Kullananın Başına Ne Gelecek?
Telif hakkı sahiplerinin yıllardır şikayet ettiği, içerik paylaşım siteleri SOPA’yla birlikte hücre evleri gibi görülecek. SOPA şirketlere uluslar arası olarak haklarını arama yetkisi sunuyor.
ABD kaynaklı telif içeriklerinin izi şirketler tarafından tüm dünyada sürülebilecek. Örneğin, sevdiğiniz bir dizinin yeni bölümünü indirdiniz. Dizinin telif hakkına sahip şirket artık dosyaları indiren IP’leri izleyebilecek.
Karşılığında bu IP ve kullanıcı bilgileriyle güvenlik güçlerine başvurarak hakkınızda tazminat davası açabilecek. Normalde otel ya da restoranlar da radyo dışında çalan parçalar için firmalar telif ödemek zorunda. Telif sahipleri aynı mantığı internet’e getirmek istiyor. Özetle, YouTube üzerinden yayınladığınız video yüzünden tazminat davasıyla karşılaşabilirsiniz.
İnternet Devlerinin Sonu mu Geliyor?
Yasanın diğer bir ucuysa Google, YouTube, Facebook gibi dev siteleri etkiliyor. SOPA’yla birlikte kullanıcılar kadar içeriklerin yer aldığı platformlar da etkilenecek. Mevcut telif yasalarına göre, telif haklarını aşan içeriklerden dolayı üye sorumluydu. Şu anda tercih edilen mevzuatsa bu içeriklerin silinmesi ve platform içerisinde paylaşımı yapan kişinin ceza alması tercih ediliyor.
Yeni yasayla birlikte, bu içeriğin yayınlandığı siteler bir gün boyunca telif haklarını ihlal ettikleri gerekçesiyle engellenebilecek. Şirketler açtıkları davalarla, sitelerin direkt DNS üzerinden engellenmesini talep edebilecek. Örneğin sitenizde bu kuralları aşan bir video yayınlandı. Şirketin Türkiye ofisi size dava açarak bir gün boyunca reklam gelirlerinden mahrum kalmanızı sağlayacak.
Üstelik bir süre, durumu açıklayan bir yazıyı ana sayfanızda tutmak isteyeceksiniz. Facebook ve YouTube gibi içerik paylaşımından güç alan sosyal sitelerin etkisi azalacak. Geçtiğimiz yıllarda Google ve Facebook gibi sitelerin hükümetlere kafa tutacak kamuoyu desteğine sahip olduğuna sıkça rastlamıştık. Twitter’sa rejim değiştiren isyanlarda temel rol oynamıştı. SOPA bu sitelerin gücünü azaltmayı hedefliyor.
SOPA’nın Geleceği Var mı?
Sadece iki hafta öncesine kadar ABD’in en büyük servis sağlayıcıları ve firmaları SOPA’nın destekçileri arasında yer alıyordu. Oluşan kamuoyu tepkilerinden korkan ISP’ler teker teker SOPA’dan desteklerini çekmeye başladı. Bu konudaki en iyi örnek alan adı tescili konusunda dünyanın tanıdığı Godaddy’in başına gelenlerle açıklanabilir.
Godady SOPA’nın ateşli destekçilerinden biriydi. Tasarıyı hazırlayan telif sahiplerini müşterisi yapmak isteyen firma bir anda yüzlerce kullanıcının protesto olarak sitelerinin alan adlarını rakip şirketlere taşımasıyla tasarıya olan desteğini çekti. Wikipedia, Google, Facebook, eBay gibi yüzlerce site bu tasarıyı protesto etmek için eylem planlarını açıkladı.
Şu anda popüler bir sosyal sorumluluk kampanyası haline gelen Anti SOPA hareketi çığ gibi büyüyor. Geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Barack Obama SOPA’ya karşı olduğunu açıkladı. Önümüzdeki hafta gerçekleşecek oylama da SOPA’nın karşısında büyük bir kamuoyu tepkisi yer alacak. Öte yandan SOPA’nın destekçilerinin ABD’nin vergi şampiyonları olduğunu da unutmamak lazım. Tasarının oylamadan geçmeyip yumuşatılarak tekrar senatoya getirilmesi en muhtemel olasılık gibi gözüküyor.
