“Günlerce, haftalarca hatta aylarca oynadık. Ferelden denilen topraklarda basmadık yer, görülmedik güzellik bırakmadık. Her gittiğimiz yerdeki kütüphanelerde, evlerde, kiliselerde; rafta, masa üzerinde, yerde, nerede görürsek görelim bulduğumuz en ufak kağıt parçasını bile okuduk. Yaptığımız her eylemin veya tanıştığımız her insan/yaratığın ardından ortaya çıkan codexleri dikkatle inceledik, hatta öyle ki oyun sonunda hepsini açamadığımızı görünce sırf geri kalanları bulmak için bir daha okuduk. Sanki oynadığımız şey bir bilgisayar oyunu değil de, sıkıcı bir derste matematik kitabının altından gizlice okuduğumuz fantastik bir bir roman gibiydi. Ama yetmedi. Asla da yetmezdi. Thades denilen bu koca kıtanın bir tek Ferelden’dan ve topu topu 333 codexlik bir tarihten ibaret olması tarihin kendisine bir hakaretti ve biz bu kadarı ile yetinemezdik. Mesela Tevinter İmparatorluğu nasıl ortaya çıktı, büyücüler neden sevilmiyorlar, Qunariler ne zamandan beri var ve sevgili Andastre’nin masum davası aslında nelere yol açtı?
Eğer bu topraklarda yürüyeceksen senden önce yürüyenleri de bilmen gerek Warden….”
Dragon Age II’nin duyurulması, oyuncuların Bioware’ın epik fantazisinde ileride neler olacağına dair meraklanmasına yol açtı, ancak bazı cevaplar geçmişi araştırarak ta bulunabilir. Yapımcılar Thedas’ın (Dragon Age serilerinin vuku bulduğu kıta) birkaç asırlık hikayesinin haritasını çıkarttılar, Bioware’in oluşturduğu zaman çizelgesinden alınan pasajlar, ileride karşılaşacağınız temalar ve kilit noktalar hakkında birçok ipucu barındırmaktadır.
NOT:Burada okuyacağınız bazı isimler ve kelimeler oyunda da aynı şekilde geçtiğinden ve/veya Türkçe’ye çevrilince anlamında kayıp ya da değişmeler olduğundan hem Türkçe’sini hem de parantez içinde İngilizce’sini (oyunda geçtiği şeklini) yazdım.
1195 Kıdemli Zamanlar: Büyü ve çelik yardımı ile, Darinius muhteşem şehir Minrathous’u ele geçirdi ve kendisini “Kral ve Yüksek Büyücü” (Archon) ilan etti. Onunla birlikte savaşanlara “Diyarların Büyücü Lordlar’ı” (Magister) denildi. Darnius’un komutasında, Magister’lar komşu toprakların hepsini istila ettiler ve böylece Thedas kıtasında “Tevinter İmparatorluğu” (Tevinter Imperium) başlamış oldu.
981 Kıdemli Zamanlar: Tevinter İmparatorluğu ve elfler arasındaki düşmanlık en sonunda açık savaşa dönüştü. İmparatorluğun orduları efsanevi elf şehri Arlathan’ı altı yıl sürecek bir kuşatmaya hapsettiler, en sonunda Magister’lar dehşet verici kan ritüellerini gerçekleştirip şehri dünyanın derinliklerine gömdüler. Elf krallığının fethi tamamlanmıştı. Hayatta kalan elfler köleliğe mahkum oldu, cesaretleri tamamen kırıldı ve bütün kültürleri sonsuza dek yok edildi.
620 Kıdemli Zamanlar: Son büyük İmaparatorluk şehri olan Kirkwall, güçlü bir baş büyücü (Archmage) olan Eremius Krayvan tarafından uzaklarda Free Marches adlı bölgede kuruldu. Binlerce elf kölesi ağır koşullar altında taş ocaklarında çalıştırılmak amacı ile buraya getirildi.Kölelerin burada gördüğü zulüm şehre, karanlık ve kanlı bir şöhret sağladı. Zamanla şehre “Zincirler Şehri” denilmeye başlandı ve bu şehir, büyücülerin kurallarının yayılmaya başladığı Thedas’ta bu kurallar altına giren herkesin son durağı ve İmparatorluğun “Köle Pazarı”nın merkezi oldu.
395 Kıdemli Zamanlar: İmparatorluğa (Imperium) bağlı çok güçlü bir Magister grubu, gizlice, Maker’ın bulunduğu ve yaratılışın doğduğu cennetvari “Altın Şehir”e (Golden City) bir geçit oluşturdular. Bu izinsiz geçişlerinden dolayı lanetlenen Magister’lar, çürümüş ve iğrenç bir hal almış yaratıklar şeklinde şiddetle dünyaya geri gönderildiler –ilk darkspawnlar. Cüce krallığını yok edip neredeyse tüm insalığı ortadan kaldıran bir savaşla başşeytan (Archdemon) Dumat yükseldi… Ve ilk Blight başladı. Bir asır süren bu savaşta onca çabaya rağmen sadece çaresiz kahramanlardan oluşan Grey Warden’lar dünya üzerindeki tüm darkspawnları geri püskürterek Thedas topraklarını kurtardılar. Savaş sonunda Tevinter İmparatorluğu güçsüz duruma düşse de insanlık büyük bir başarı elde etmişti.
170 Kıdemli Zamanlar: Peygamber Andastre ve kocası savaş lodru Maferath, “Uyanış Denizi” (Waking Sea) boyunca topladığı bir barbar ordusuna liderlik edip zayıflamış İmparatorluğa saldırdı. Tüm Thedas üzerindeki büyücülere yönelik bir ayaklanmanın başlamasına vesile oldu ve kısa zamanda ordusu Minrathous’un kapılarına dayandı. İmparatorluk üzerindeki son zaferin sınırında iken, Maferath Andastre’ye ihanet etti ve onu bir kazığa bağlayıp yaktı – ancak Andastre’nin hatırası yaşamaya devam etti ve en sonunda bir gün tüm Thedas’ı kaplayacak dinin oluşmasına ilham kaynağı oldu ve Chantry doğmuş oldu.
25 Kıdemli Zamanlar: İmparatorluğun sınırları daraldıkça Kirkwall, onun uzaklarda kalan şiddetle bezeli bir ileri karakoluna dönüştü. Etrafını kaplayan bölge kısa zamanda daha sonradan Orlais adı verilen ve bir bölgeye bölündü, Free Marches’ın barbarları. Aynı zamanda “Vadiler” (Dales) adında elflerin yeni anavatanı ortaya çıktı. Merkezden uzak kalmasına rağmen Kirkwall, şehrin içindeki elflerin ayaklanıp Tevinter hükümdarlarını toplu bir katliamla ortadan kaldırmasına kadar, etrafını saran bütün düşmanlarla baş etti ve ayakta kaldı. Ardından asırlarca kimse tarafından sahiplenmemiş olarak kalmasına karşın, şehir bir daha asla İmparatorluğa katılmadı.
1:01 İlahi Çağ: Chantry ilk başrahibesini duyurdu, Justinia I, ve yeni takvimde ilk çağını başlatmış oldu. Bu çağda Chantry’nin Thedas üzerine yayılması gerçekleşti. Grey Warden’larda istekli bir şekilde
bu dine geçiş yaptılar. Grey Warden’lar Chantry’nin gelişimini en üst sevieyeye taşıdılar ve Andastre’nin öğretilerini tüm Thedas’a yaydılar.
1:05 İlahi Çağ: Archdemon Zazikel uyandı ve onunla birlikte ikinci Blight başladı. Darkspawn’lar kıtanın her köşesinden belirip Thedas halkını tehdit etmeye başladılar. İnsanlık kendini neredeyse yüz yıla yayılan umutsuz bir hayatta kalma savaşının içinde buldu. Son savaş, İlahi Çağ 1:95’te Free Marches ın en büyük şehri olan Starkhaven’da gerçekleşti. İnsan güçleri, liderliğini Grey Warden’ların yaptığı bir ordu ile ses getiren bir zafer elde ettiler ve yüzyıllar boyunca geri gelmemek üzere darkspawnları Deep Roads’a geri püskürttüler.
2:10 Zafer Çağı: Dale Elf’leri ile insan misyonerler arasında çıkan düşmanlık, en sonunda elflerin Orlesian kasabası olan Red Crossing’e saldırmasına neden oldu. Öfkeden kudurmuş Chantry, zamanla “Exalted March of Dales” (Vadi’ye Yapılan Büyük Hucumlar) olarak anılan ve elf bölgesini hedef alan kutsal bir savaş ilan etti. Yeni elf anavatanı yok edildi ve geride kalan elfler ya insan himayesi altında yaşamaya zorlanıp, elf tanrılarına ibadet etmeleri yasaklandı ya da kıta boyunca evsiz avareler olarak terk edildiler.
3:10 Kuleler Çağı: Archdemon Toth’un uyanması ile, üçüncü Blight, Tevinter ve Orlais boyunca patlak verdi. Yine bütün çabalara rağmen sadece Grey Warden’ların saldırya karşı hızlı bir şekilde karşılık vermesi, darkspawnların her iki ulusu da yok etmesini engelledi. Ordu düşmanla “Avcı Tepesi” (Hunter Fell) adlı bir bölgede karşılaştı. Tarihin en kanlı savaşında darkspawnları yok edildi ve archdemon yenilgiye uğratıldı. Efsaneye göre darkspawn cesetleri o kadar çoktu ki üst üste yığılan cesetler yüzlerce metreyi buluyordu ve cesetlerinden akan tonlarca kan üzerine düştüğü toprağı zehirlemişti.
3:87 Kuleler Çağı: Chantry’nin büyü kısıtlamaları altında huzursun olan Tevinter İmparatorluğu rahipleri “Büyük Parçalanma” (The Great Schism) ile Orlesian himayesinden kurtuldular. Onlar Andastre’yi ilahi bir peygamber olarak değil ölümlü bir umut sembolü –ve aynı zamanda güçlü birbüyücü- olarak görüyorlardı. İmparatorluk rahipleri şok bir kararla Minrathous Katedrali’nin başına erkek bir rahip seçtiler . ”Kara İlah” (Black Divine) olarak bilinen başrahip, anti-imparatorluk propa-gandasının kalıcı bir sembolü oldu ve büyücüler arasındaki öfkenin yayılmasını sağladı.
4:40 Kara Çağ: Büyük Parçalanma’ya öfkelenen Chantry, Thedas’ın dört bir yanından inançlılar ordusu toplayıp put perestleri ve onların sapkın kilisesini yok etmek amacı ile dört defa İmparatorluğa saldırdı. Bu “Büyük Hücümlar”( Exalted Marches) ülkeyi harap bir duruma soktu ve sonuç olarak amaçlarına ulaşmakta başarısız oldular; Minrathous Katedrali ayakta kaldı. Bugün bile “Parçalanma” halen iyileşmiş değil ve İmparatorluk kilisesi halen Orlais’teki erekek ve kız kardeşlerinden ayrılmış durumda.
5:12 Ulu Çağ: “Exalted Marches” dördüncü Blight’ın başlaması ile sona erdi. Archdemon Andoral, Antiva’da ortaya çıktı, darkspawn birliklerini Free Marches ve Anderfels’e yönlendiridi. Bu iki bölge teklif edilen yardımları reddederek neredeyse yok oluyorlardı, ta ki kahraman Grey Warden’lar Griffin savaşçı kuşlarının üzerinde ulaşana dek. Elf bir Warden olan Garahel en sonunda archdemon’ı Ayesleigh’de yenilgiye uğrattı. Savaş aynı zamanda griffinlerin de yok olmasıyla sonuçlandı, ki ayrıca bu savaş sonunda darkspawnların tamamen yok edildiğine inanılıyordu.
5:42 Ulu Çağ: Güneydeki barbarları tek bir birlik altında toplamak amacı ile basit bir yükselişe başlayan “Muhteşem Calenhad” (Calenhad the Great) daha sonra Ferelden’ın ilk kralı olarak taç giydi, sonunda, ölümünden sonra da devam eden ve gelecek nesillere ilham verecek bir efsane konusu oldu.
6:30 Çelik Çağ: Kuzeydeki Boeric Okyanusu’nun ormalarla kaplı adalarına gelen garip,uzun boylu, boynuzlu adamların söylentileri Thedas’a yayıldı. Bu adamlar kendilerine “qunari” diyorlardı ve anakarayı, insanları gafil avlayarak büyük dalgalar halinde istila etmeye başladılar. İstila ettikleri bölgelerde insanları zorla, herkesin eşit olduğu ancak bireysel özgürlüğün kınandığı baskıcı bir din olan, “Qun” dinine geçirmeye zorladılar. İnsalık qunari’leri anakaradan geri püskürtmek için asırlarca savaşmak zorunda kaldı.
7:60 Fırtına Çağı: Kirkwall’ın vahşi qunari istilası Orlesian güçleri tarafından yok edildi. Daha sonra Orlesian’lar bu karlı ticaret şehrine geçici bir yönetici olarak “şövalye” (Chevalier) atadılar. Bu harekete Free Marches’ın müttefik şehirleri tarafından olduğu gibi, Qun hükümdarlığında yaşayarak kısmen eşit haklara sahip olan elf vatandaşları tarafından da karşı çıkıldı. Kirkwall’ın içinde çıkan isyanlar ve diğer ticaret ortaklarının tehditleri doğrultusunda Orlesian’lar geri adım atmak zorunda kaldı. İlk defa Kirkwall soyluları kendi hükümetlerini kurmakta özgür kaldılar ve ilk Kirkwall Vikont’u atandı.
8:24 Kutsanmış Çağ: Gerileme ve ardından gelen çöküşten yıllar sonra, “Çılgın İmparator” Orlais’li Reville, Lothering Savaşı’nda Ferelden’ı istila edip feth etti. Ferelden kralının kız torunu, “İsyancı Kraliçe” (Rebel Queen ) olarak hakkı olan tahtın mücadelesine devam ederken, Meghren hakkı olmayan tahta yerleştirildi. Kral Reville’in çabucak çarçur ettiği bu kısa dönemde, Orlesian İmparatorluğu, istila sayesinde yeniden doğan bu gücün tadını çıkardılar.
8:99 Kutsanmış Çağ: Ejderhaların, neredeyse üç asır önce Nevarra’nın kötü şöhretli “Ejderha Avcıları” tarafından soylarının tüketildiği düşünülüyordu ki, bir “Yüksek Ejderha” (High Dragon) Frostback Dağları’nda beslenme çılgınlığına kapılmış bir vaziyette görüldü. Bilgeler her ne kadar bunu korkunç bir kehanet olduğunu idda etse de, Chantry bunu Orlesian İmparatorluğu’nun şanının bir işareti olarak ilan etti ve bir sonraki yüz yıla “Ejderha Çağı” (DRAGON AGE) adını verdi. Ferelden isyancıları ise bunu kendi uluslarının tekrardan doğuşu olarak gördüler ve üç yıl sonra Orlesian’ları geri püskürttüler.
9:21 Dragon Age: Bir tiran olan Perrin Threnhold, şehrin kutsal şövalyeleri (templars) tarafından “herkesin iyiliği adına” öldürüldü ve yerine Lord Marlowe Dumar, yeni Kirkwall Viskontu olarak atandı. Bazı kaynaklar ise Threnhold’un gücü kötüye kullanmasına, şövalye birliğini kapatmak istemesine kadar kimsenin karşı çıkılmadığından bahseder. Dumar’ın elinde bulundurduğu güç şövalyelerin müsama ettiği kadardı ve Dumar zamanında, “Kutsal Şövalye Birliği” (Templars) Kirkwall’da inanılmaz derecede güçlendi. Doğu Thedas’ta Chantry gücünün merkezi oldular ve “Büyücü Camiası”nı (Circle of Magi) korkunç bir kısıtlama altına aldılar.
9:30 Dragon Age: Beşinci Blight Archdemon Urthemiel’in yükselmesi ile Ferelden’ın güneyinde başladı. Bir felaket olarak görülen şey daha sonradan bir zafere dönüştü. Hayatta kalan bir Grey Warden krallığı darkspawn’a karşı birleştirdi, Archdemon’ı “Denerim Savaşı”nda (Battle of Denerim) yendi ve “Ferelden’ın Kahramanı” (Hero of Ferelden) ilan edildi. Beşinci Blight tam olarak başlamadan sona erdi ve tüm Thedas tekrardan rahatladı.
1. Orjinal metinde bu kelime “desperate” olarak geçiyor. Desperate’ın esas anlamı umutsuz demek ancak burada bu kelime yanlış anlam doğuracağından “başka çaresi kalmayan, çaresiz” şeklinde çevirdim.
2. Chantry’nin esas anlamı, “kilisede dua okutma odası” veya “ölünün ruhuna okunan dua ücreti” demek. Tarihteki kuruluş sebebine bakarsanız ikinci açıklama daha bir mantıklı gözüküyor. Andastre’nin ruhuna okunan bir dua bedeli.
3. Free Marches’ın tam olarak karşılığı “Serbest Hücumlar” olarak çevrilebilir. Bunun sebebi bu bölgenin bir saldırı için herhangi bir askeri veya doğal direnişe sahip olmamasından kaynaklandığını düşünüyorum (bölge hep ovalardan oluşuyor ve bölgeyi kontrol eden tek yönetime sahip düzenli bir ordu yok) ancak yine de Türkçe’si biraz garip olacağından olduğu gibi yazmayı uygun buldum.
4. Buradaki orijinal kelime “Divine” ve sözlükteki karşılığı rahip, ilahiyatçı demek, fakat divine olan kişi diğer rahiplerden daha yüksek bir mertebede olduğundan ve daha ilahi bir güce sahip olduğundan başrahip olarak çevirmek daha uygun geldi.
5. “Exhalted Marches”ı çok büyük ordularca kutsal bir amaç uğruna belli bir bölgeye yapılan büyük akınlar, bir nevi Haçlı Seferleri olarak düşünebiliriz.
6. Buradaki şok edici durum, Andastre’nin bir kadın olmasından ötürü o zamana kadar Chantry’nin bütün Divine’ları kadınlar arasından seçiyor olmasıdır.
7. Burada bahsedilen imparatorluk Orlesian İmparatorluğu’dur, Tevinter değil.
8. Burası orijnal metinde “land” olarak geçiyor. Bahsedilen yer “Free Marches” ve dolayısı ile “Orlais”.
9. Tevinter İmparatorluğu.
10. Tahmin edileceği gibi ilk oyunda Alastiar’in de üyesi olduğu “Templar” lardan bahsediliyor.
