Unutulmayan Diyarlar #14

“DM, ses çıkarttığı için zar atar” –Gary Gygax

Fantezi edebiyatı ile önemli alt türlerinden olan Kılıç ve Büyü akımı, geçen yazıda Mert’in anlattığı gibi birçok yazarın ve uzun yılların ardından gelişip serpildi ve olgunluğa ulaştı. Fakat bunların nasıl birer oyuna, şu anda FRP veya RPG dediğimiz oyunlara dönüştüğüne baktığımızda, yine karşımıza uzun bir dönem, fakat bu sefer bir tek kişi çıkıyor. İlk oyun yazarı, ilk oyun yöneticisi, rol yapmayı bir oyun dinamiği haline getirebilmiş ve bu sayede son 40 yıldır tüm oyun kavramımızı değiştirmiş çok önemli bir insan: Gary Gygax.

Tabi ki son 40 yıldır Gary Gygax FRP oyun piyasasını değiştirecek ürünleri tek başına ortaya koymadı, ama neyin nasıl olması gerektiğini ve neyin nasıl olmaması gerektiğini ortaya koyan, her zaman için piyasanın arkasındaki itici güç oldu. En büyük eseri ise, dünyanın hala en çok oynanan oyun sistemleri serisi Dungeons & Dragons (Zindanlar ve Ejderhalar).

Gary Gygax’in yaptığı işlere kronolojik olarak baktığımızda zaten tüm dünya için (en azından FRP hobisini sevenler arasında) neden bu kadar önemli bir kişi olduğunu hemen anlayabiliriz: 1938 doğumlu olan Gygax, küçük yaşlarından beridir savaş oyunları müptelasıdır. Savaş oyunlarından kastımız, küçük minyatür askerler ile bir savaş meydanını andıracak şekilde dekore edilmiş masalar üzerinde, belli kurallar çerçevesinde oynanan oyunlar. Gygax, 1967 yılında bütün savaş oyunu severleri bir araya toplayacak bir etkinlik düzenler: Gen Con (Hala en büyük savaş oyunları ve FRP etkinliğidir.).

1971 yılında, kendi savaş oyunları kural kitabını çıkartır ve bu hobiyi sevenler arasında anında popülerlik kazanır. Hala oynanmakta olan savaş oyunları (Warhammer 40K vb.) birçok kavram ve özelliklerini bu sisteme göre kurgulamış veya değiştirmişlerdir. Sistemin adı Chainmail’dır. Aynı yıl, “Tactical Studies Rules” adlı şirketi, yani TSR’ı kurar.

Chainmail’ın ardından, Gygax’in aklına bir fikir gelir: Koca orduları savaştırmak yerine, daha küçük birimleri, kontrollü mekânlarda yaratıklara karşı savaştırmak ve işin içine gençliğinden beri çok sevdiği fantastik kurgu öykülerini katmak. Mantık çok basittir. Her oyuncu bir minyatürü oynatacak, başka bir kişi de oyuncuları dehlizler, mağaralar, zindanlar içinde, bir öykü kurgusu içerisinde dolaştırıp karşılarına yaratıklar çıkartacak. Arkadaşı Dave Arneson ile kafa kafaya veren Gary Gygax, böylece 1973 yılında Dungeons & Dragons adlı bir oyun çıkartır. Bu oyunu desteklemesi için ayrıca bir de dergi çıkarmaya başlar: The Dragon.

Artık dünya farklı bir yerdir.

1977 yılında, D&D sisteminin daha anlaşılır ve daha gelişmiş bir versiyonu olan Advanced Dungeons & Dragons (AD&D) üzerinde çalışır. Bu sistem üzerine bir çok kural kitabı yanında, modül adını verdiği hazır senaryolar ile birlikte, bir oyunun nasıl oynatılması gerektiğini anlattığı oyun yöneticilerine yönelik bir kitap olan Dungeon Masters Guide’ı yazar.

Bu tarihten itibaren Gygax özellikle Greyhawk oyun dünyası üzerinde çalışır. AD&D sistemi ve Greyhawk üzerine o kadar çok kitap yazar ki, bunları bu yazıda listeleyecek kadar yerimiz yok. Bütün bu çalışmaları 1985 yılında TSR’dan ayrılmasına kadar sürer. Bu 8 yıl içerisinde yaptığı çalışmalar o kadar çok ve önemlidir ki, günümüzde hala oynanan bütün RPG oyunlarına (masaüstü veya bilgisayar, farketmez) öyle ya da böyle yön vermiş hemen her türlü kavramı ortaya çıkartmıştır.

Doğal olarak bu kavramlar ve kurallar yıllar içerisinde değişmiş, evrim geçirmiş ve başka tasarımcılar tarafından değiştirilmiştir, fakat temelleri hiç değişmemiştir.

Gary Gygax 1985 yılında bir takım finansal anlaşmazlıklar yüzünden TSR’dan ayrıldıktan sonra boş durmadı. 1992 yılında pek bilinmeyen ve TSR’ın açtığı telif hakkı davaları yüzünden yayınına son verilmek zorunda kalınan Dangerous Dimensions adında bir oyun çıkarttı. 1999 yılında nispeten daha çok bilinen birçok kitabı yayınlanan Lejendary Adventure aında başka bir oyun çıkarttı. Fakat en önemlisi, 2005 yılında çıkan ve Gary Gygax’in doğrudan yapımına katkıda bulunduğu Castles & Crusades adlı oyundur. D&D ve AD&D kurallarının elden geçirilip, daha modern olan yeni 3. Nesil D&D ile harmanlanmış hali gibidir. Oyunun adı da, 1970 yılında Gary Gygax’in kurduğu Castle & Crusade Society adlı gruptan gelmektedir. C&C, Gygax’in gerçekten D&D’nin nasıl bir oyun olmasını istediğini yansıtan önemli bir eserdir.

Gary Gygax 2004 yılında iki kalp krizi geçirmiş ve Abdominal Aorta Anevrizma teşhisi konulmuştur. 4 Mart 2008 tarihinde aynı hastalık yüzünden hayata gözlerini yummuştur.

Gary Gygax anısına Gen Con 2008’de sergilenen plaka. Üzerindeki yazı şu şekilde:

Farkettiğiniz gibi bu yazıda yalnızca Gary Gygax’in yaptığı işleri sıralayabildik ve ortaya koyduğu ürünlerin detaylarından bahsedemedik. Oyun dünyasını bu kadar kökten değiştirmiş ve neredeyse hiç yoktan yeni bir oyun türü var etmiş bir kişinin işlerini inceleyip tanıtmak da bir o kadar zor. Her ne kadar zor olsa da, Unutulmayan Diyarlar köşemiz ve FRP hobisi ile ilgilenen çoğu kişi için çok önemli olan bu eserleri önümüzdeki yazılarda inceleyeceğiz. Öncelikle Gary Gygax’in işlerine bakıp, daha sonra TSR ve Wizards of The Coast’un yaptıklarına göz atacağız. Bütün bunları yapmak kaç yazı sürecek bilmiyorum ama, önümüzde uzun ve eğlenceli bir yol olduğu kesin.

Konu ile ilgili sorularınız için gunhan@merlininkazani.com veya mehmetgoksu@techno-labs.com’a her zaman e-posta atabilirsiniz.